Κυριακή, 23 Νοεμβρίου, 2025
Του Χριστόδουλου Αθανασάτου
Καθώς προχωρούμε στην ετήσια ανασκόπηση για «Το Περιοδικό» του «Εθνικού Κήρυκα», το υλικό της χρονιάς αποκαλύπτει μια Ομογένεια δυναμική, πολυφωνική, αλλά και βαθιά αντιφατική. Μέσα στις ειδήσεις, τις εκδηλώσεις και τα σταθερά σημεία κάθε ετήσιου κύκλου, ξεχωρίζουν στιγμές που δείχνουν τι λειτουργεί πραγματικά και τι όχι. Αν έπρεπε να επιλέξω μια από αυτές, θα επέστρεφα στην εμπειρία της εκδήλωσης του Πανελληνίου Ιδρύματος Υποτροφιών στο Σικάγο. Οχι για το τελετουργικό – πολύ περισσότερο, για το μοντέλο που προβάλλει: μια Ελληνοαμερικανική Κοινότητα που δεν στηρίζεται μόνο στην παράδοση, αλλά στη σύνδεση. Σύνδεση των νέων με ευκαιρίες, με δίκτυα, με μια Κοινότητα που δεν τους ζητά απλώς να θυμούνται την καταγωγή τους αλλά τους δίνει εργαλεία για το μέλλον τους.
Η συζήτηση για τη διατήρηση της ταυτότητας επανέρχεται διαρκώς, σχεδόν τελετουργικά. Μιλάμε για την ελληνική γλώσσα που υποχωρεί, για συλλόγους που αδυνατούν να προσελκύσουν νεότερα μέλη, για μια επόμενη ημέρα που μοιάζει αχαρτογράφητη. Κι όμως, παραδείγματα όπως αυτό του Σικάγου δείχνουν ότι το θέμα δεν είναι η απώλεια της ταυτότητας, αλλά η απουσία δομών που να συνοδεύουν τη νέα γενιά εκεί όπου βρίσκεται η ίδια: στην ανάγκη για πρόοδο, υποστήριξη, επαγγελματική δικτύωση, πρόσβαση σε γνώση και ευκαιρίες. Η ταυτότητα δεν χάνεται από αδιαφορία· χάνεται όταν η Κοινότητα δεν αποτελεί πια καταφύγιο ή εφαλτήριο.
Ομως, εκτός από τους αμερικανογεννημένους ομογενείς, ο σημερινός Ελληνας μετανάστης δεν μοιάζει με εκείνον της δεκαετίας του ’60. Φτάνει με αξιοπρέπεια, με άνεση, με άμεση επικοινωνία με την πατρίδα – αλλά με πολύ μεγαλύτερη αβεβαιότητα για την πορεία του. Το ταξίδι είναι ευκολότερο, η επιβίωση δυσκολότερη. Η εποχή της απλής «ελληνοαμερικανικής λέσχης» έχει τελειώσει. Οι ανάγκες έχουν αλλάξει και οι οργανισμοί που δεν εξελίσσονται απλώς χάνουν έδαφος: χάνουν το νόημα της ύπαρξής τους.
Μεσίστιες οι σημαίες στο Σταθάκειο για τον Βασίλειο Σταθάκο, ενώ οι σεκιούριτι ελέγχουν την είσοδο. Φωτογραφία: «ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ»/ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΑΤΟΣ
Σε αυτό το περιβάλλον, η Ομοσπονδία Ελληνικών Σωματείων Μείζονος Νέας Υόρκης αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της αντίφασης: ιστορικό βάθος, ακίνητη περιουσία, θεσμικό κύρος, αλλά δομές που παραμένουν εγκλωβισμένες σε ένα μοντέλο εκτός εποχής. Η κρίση των τελευταίων ετών δεν είναι το πρόβλημα. Είναι το σύμπτωμα. Οι νεότεροι που συμμετέχουν συναντούν γρήγορα τα ίδια όρια: ένα σύστημα που σχεδιάστηκε για άλλες εποχές, άλλες πραγματικότητες και άλλες προτεραιότητες. Και, όσο κι αν υπάρχει βούληση, η δομή συχνά δεν επιτρέπει τον εκσυγχρονισμό.
Η ουσία συμπυκνώνεται σε μία λέξη, ίσως την πιο κρίσιμη σήμερα για την Ομογένεια: σύνδεση. Σύνδεση με τη σύγχρονη εποχή. Με τις κοινωνικές ευαισθησίες των νέων. Με τις πραγματικές τους ανάγκες. Με δράσεις που δεν περιορίζονται σε χορούς, διαλέξεις και τελετές αλλά επεκτείνονται σε mentoring, networking, δεξιότητες, στήριξη νεοαφιχθέντων. Η παράδοση είναι πολύτιμη – αλλά ως ζωντανή εμπειρία, όχι ως τελετουργικό που απευθύνεται μόνο στο παρελθόν.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί νέοι δεν βρίσκουν χώρο στους συλλόγους. Ούτε ότι δυσκολεύονται να δημιουργήσουν νέες δομές από το μηδέν, χωρίς χώρους, χωρίς χρηματοδότηση, χωρίς την άνεση να επωμιστούν γραφειοκρατία που ξεπερνά τον σκοπό. Η αποχή τους δεν είναι αδιαφορία. Είναι ένδειξη ότι το περιβάλλον δεν τους επιτρέπει να νιώσουν ότι ανήκουν.
Σε αυτό το σημείο περιλαμβάνεται ίσως η πιο δύσκολη παραδοχή: ακόμη και πολλές εκδηλώσεις της Ομογένειας παραμένουν εγκλωβισμένες σε ένα ύφος που δεν αγγίζει τη νέα γενιά. Μακροσκελείς ομιλίες, αλλεπάλληλες βραβεύσεις, ένα τελετουργικό άλλοτε αναγκαίο, σήμερα κουραστικό. Θα συμμετείχαν οι νέοι σε κάτι αντίστοιχο στην Ελλάδα; Ελάχιστοι. Πόσο μάλλον εδώ, σε μια δεύτερη πατρίδα που απαιτεί από αυτούς τα διπλά.
Η Ομογένεια βρίσκεται μπροστά σε μια κρίσιμη επιλογή: θα παραμείνει πιστή σε μια εικόνα του παρελθόντος ή θα επενδύσει σε μια νέα εποχή, όπου η ελληνικότητα δεν θα είναι μόνο αναπόληση αλλά ενεργός δύναμη ζωής; Το μέλλον δεν θα το καθορίσουν οι εθιμοτυπίες, αλλά η δυνατότητα να μετατρέψουμε την Κοινότητα σε χώρο γνώσης, δικτύωσης, κοινωνικής υποστήριξης και δημιουργίας. Οι νέοι δεν λείπουν. Η δομή λείπει.
Αν κάτι διδάσκει η χρονιά που κλείνει, είναι ότι η ταυτότητα δεν διατηρείται με συνθήματα. Διατηρείται με γέφυρες. Και αυτές τις γέφυρες είμαστε υποχρεωμένοι να τις χτίσουμε τώρα – γιατί οι παλαιότεροι δεν θα είναι για πάντα εδώ, και οι νεότεροι δεν θα περιμένουν για πάντα να τους δοθεί ο χώρος που δικαιούνται.
ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου