Τρίτη, 25 Νοεμβρίου, 2025
Ο διαβήτης δεν είναι τιμωρία· είναι μια μόνιμη υπενθύμιση ότι η ζωή θέλει συμμετοχή.
Γράφει ο Ιωάννης Μαυροματίδης
Παγκόσμια ημέρα διαβήτη σήμερα 14 Νοεμβρίου, μια μέρα που στόχο έχει να μας υπενθυμίσει ότι η μεγαλύτερη επιδημία που εξαπλώνεται στον πλανήτη δεν προέρχεται από έναν ιό ραγδαίας μετάδοσης, αλλά από μια άλλη νόσο. Ανάμεσα στα περίπου 600 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν με διαβήτη σήμερα, περίπου 1 εκατομμύριο είναι Έλληνες. Μεταξύ αυτών και ο νεαρός Γιάννης Μαυροματίδης από την Θεσσαλονίκη, ο οποίος περιγράφει στο ΒΗΜΑ, τη ζωή του με το διαβήτη.
Το ταξίδι μου με τον διαβήτη: Από τη διάγνωση έως σήμερα
Η ζωή μου χωρίζεται σε δύο εποχές: πριν τη διάγνωση και μετά.
Πριν, ήμουν υγιής στα μάτια όλων ή τουλάχιστον έτσι νόμιζα. Δεν είχα ουσιαστική ενημέρωση για τον διαβήτη· πίστευα, όπως πολλοί, πως αφορά κυρίως τους μεγαλύτερους σε ηλικία, πως “είναι θέμα ζάχαρης”. Δεν φανταζόμουν ότι μέσα σε λίγες εβδομάδες θα άλλαζε ολόκληρη η ζωή μου.
Άρχισαν όλα με ανεξήγητη κόπωση, απώλεια κιλών, έντονη δίψα και θολή όραση.
Έχασα 15 κιλά χωρίς καμία προσπάθεια, και σταδιακά έβλεπα τα πάντα πιο σκοτεινά τα πρόσωπα των ανθρώπων θόλωναν στο σούρουπο. Τότε αποφάσισα να κάνω εξετάσεις. Η διάγνωση ήρθε γρήγορα, σχεδόν βίαια: ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης τύπου 1.
Πέντε μέρες στο νοσοκομείο, ινσουλίνη, οροί, εκπαίδευση σε μια νέα καθημερινότητα που δεν επέλεξα, αλλά έπρεπε να αποδεχθώ.
Η πρώτη μου σκέψη ήταν ο φόβος. Η δεύτερη, η άγνοια. Πώς θα ζήσω; Τι θα τρώω; Πώς θα δουλεύω; Κι όμως, μέσα από αυτό το σοκ γεννήθηκε μια νέα σχέση με το σώμα μου έμαθα να το ακούω, να το φροντίζω, να μετράω, να υπολογίζω, να πειθαρχώ.
Ο διαβήτης δεν είναι τιμωρία· είναι μια μόνιμη υπενθύμιση ότι η ζωή θέλει συμμετοχή.
Οι δυσκολίες στο σύστημα υγείας
Η σχέση μου με το σύστημα υγείας ήταν, και παραμένει, σύνθετη.
Από τη μία, υπάρχουν γιατροί με γνώσεις, ευαισθησία και ανθρωπιά· άνθρωποι που αγωνίζονται μέσα σε δύσκολες συνθήκες. Από την άλλη, υπάρχει ένα σύστημα που λειτουργεί αργά, αποσπασματικά και συχνά απρόσωπα.
Η εκπαίδευση μετά τη διάγνωση είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Στο νοσοκομείο σε ενημερώνουν βιαστικά και μετά σε αφήνουν μόνο σου να ανακαλύψεις τη ζωή με μετρήσεις, υπογλυκαιμίες και φόβους. Δεν υπάρχουν διαβητολογικά κέντρα σε κάθε νομό, ούτε νοσηλευτές ή διαιτολόγοι με εξειδίκευση στον διαβήτη που να σε καθοδηγούν ουσιαστικά.
Οι λίστες αναμονής για τα δημόσια διαβητολογικά τμήματα είναι μεγάλες, ενώ οι αποζημιώσεις για αναλώσιμα και τεχνολογίες περνούν μέσα από πολύπλοκες, χρονοβόρες διαδικασίες του ΕΟΠΥΥ.
Είναι άδικο να μιλάμε για “ισότιμη πρόσβαση” όταν ο ασθενής πρέπει να παλεύει με την γραφειοκρατία για να πάρει ταινίες, αισθητήρες ή αντλίες.
Γνωρίζουν άραγε τι σημαίνει διαχείριση του Διαβήτη; Γνωρίζουν τα μέσα με τα οποία επιτυγχάνεται αυτή; Το κυριότερο όμως, από όλα που θα έπρεπε να γνωρίζουν είναι πως σε μια ευνομούμενη Πολιτεία στο επίκεντρο του Συστήματος Υγείας πρέπει να βρίσκεται ο κάθε πάσχων και οι ανάγκες του και να μη συγκρίνεται η υγεία του με αριθμητικές πράξεις , κόστη και οικονομικές ζημίες του Συστήματος.
Πιστεύω ότι υπάρχουν σοβαρά αιτήματα που τίθενται προς τη Διοίκηση και την Πολιτεία. Αιτήματα συνολικά που περιλαμβάνουν, πέραν του ζητήματος της προμήθειας των ταινιών μέτρησης γλυκόζης και όλα τα βασικά θέματα που έχουμε αναδείξει επανειλημμένως μέσα από τις ενώσεις μας. Για κάποιους μπορεί να φαίνονται «τεχνικά» αλλά για εμάς είναι θέματα ζωτικής σημασίας
1. Άμεση τροποποίηση του παραρτήματος Διαβητολογικού Υλικού του ΦΕΚ Β’5395/09-10-2025
2. Άμεση ένταξη των Συστημάτων Καταγραφής Γλυκόζης (CGM) για τα ινσουλινοθεραπευόμενα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, τηρώντας τις ΅σχετικές υπουργικές δεσμεύσεις.
3. Άμεση αναθεώρηση της Ανώτατης Μηνιαίας Δαπάνης και επανεξέταση της πάγιας πενταετούς αποζημίωσης των συμβατικών αντλιών ινσουλίνης
4. Ουσιαστική και θεσμοθετημένη συμμετοχή της ομοσπονδία των ασθενών με διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ) στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων που αφορούν την ποιότητα ζωής και την ασφάλεια των ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη.
Να αναφέρω ότι το πρόβλημα που δημιούργησε το ΦΕΚ Β’5395/09-10-2025 είναι πώς διέκοψε την ταυτόχρονη χορήγηση ενός κουτιού ταινιών γλυκόζης αίματος για τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 που χρησιμοποιούν συστήματα καταγραφής γλυκόζης δημιουργώντας έτσι πρόβλημα στη διαχείριση της πάθησης αλλά ακόμη και πρόκληση επικινδυνότητας για την ίδια μας τη ζωή.
Ακόμα ένα πρόβλημα είναι η 5ετης δέσμευση σε αντλίες ινσουλίνης σε πάσχοντες με διαβήτη 1 τύπου.
Τι λείπει από τη χώρα μας
Αυτό που λείπει δεν είναι μόνο οι γιατροί.
Είναι το ολοκληρωμένο δίκτυο φροντίδας ομάδες με διαβητολόγους, εκπαιδευτές, ψυχολόγους, διατροφολόγους, που να δουλεύουν συντονισμένα γύρω από τον ασθενή.
Χρειάζονται διαβητολογικά κέντρα με επαρκή στελέχωση, και όχι με έναν γιατρό που προσπαθεί να τα προλάβει όλα.
Χρειάζεται εκπαίδευση του ασθενή, από τη διάγνωση μέχρι την ψυχολογική διαχείριση. Και φυσικά, ταχεία ένταξη νέων τεχνολογιών στη δημόσια ασφάλιση, γιατί η καθυστέρηση κοστίζει και σε χρήμα και σε υγεία.Ένας άνθρωπος με διαβήτη τύπου 1 στην Ελλάδα δικαιούται πλήρη κάλυψη της ινσουλίνης και των αναλωσίμων του (ταινίες, βελόνες, αισθητήρες), καθώς και δωρεάν πρόσβαση σε γιατρούς του ΕΟΠΥΥ, ενώ με ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω μπορεί να λάβει επίδομα αναπηρίας από 338 ευρώ μηνιαίως εφόσον δεν εργάζεται. Ωστόσο, η γραφειοκρατία, οι καθυστερήσεις και οι ελλείψεις σε σύγχρονο εξοπλισμό όπως αντλίες ινσουλίνης ή συστήματα συνεχούς παρακολούθησης γλυκόζης συχνά δυσκολεύουν την καθημερινότητα. Στη Γερμανία ή τη Γαλλία, αντίθετα, τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 θεωρούνται αυτόματα χρόνιοι πάσχοντες με πλήρη ασφαλιστική κάλυψη όλων των τεχνολογιών (αντλίες, CGM, αισθητήρες) χωρίς κόστος συμμετοχής, έχουν πρόσβαση σε εξειδικευμένα κέντρα, προγράμματα εκπαίδευσης και επαγγελματική προστασία μέσω προσαρμοσμένων ωραρίων ή επιδομάτων για χρόνιες παθήσεις. Έτσι, ενώ στην Ελλάδα ο διαβητικός δικαιούται θεωρητικά πολλά, στην πράξη λαμβάνει λιγότερα· στην Κεντρική Ευρώπη, το σύστημα δεν μένει στις υποσχέσεις επενδύει έμπρακτα στη ζωή και την αξιοπρέπεια του ασθενούς.
Οικονομικό κόστος και δημόσια κάλυψη
Η διαχείριση του διαβήτη είναι καθημερινό οικονομικό βάρος.
Οι μετρητές, οι ταινίες, οι βελόνες, η ινσουλίνη, τα αναλώσιμα όλα αυτά κοστίζουν, και μάλιστα όχι λίγο. Ο ΕΟΠΥΥ καλύπτει μεγάλο μέρος, αλλά όχι το σύνολο.
Οι σύγχρονες τεχνολογίες (όπως οι αισθητήρες συνεχούς καταγραφής γλυκόζης CGM, οι αντλίες ινσουλίνης, οι “έξυπνες” πένες) είτε καθυστερούν να αποζημιωθούν, είτε δίνονται με περιορισμούς που αφήνουν πολλούς ασθενείς εκτός.
Έτσι, η πραγματική οικονομική επιβάρυνση μπορεί να φτάσει από μερικές εκατοντάδες έως και χιλιάδες ευρώ ετησίως ποσά δυσβάσταχτα για έναν μέσο εργαζόμενο.
Ιδιώτες πάροχοι υγείας
Στον ιδιωτικό τομέα, η πρόσβαση είναι ευκολότερη και οι υπηρεσίες πιο σύγχρονες, αλλά αυτό έχει τίμημα. Ο ασθενής που έχει οικονομική δυνατότητα μπορεί να κάνει άμεσα εξετάσεις, να χρησιμοποιήσει νέες τεχνολογίες και να λάβει πιο εξατομικευμένη φροντίδα.
Αυτό όμως δημιουργεί δύο ταχύτητες υγείας: τη δημόσια, που παλεύει με ελλείψεις, και την ιδιωτική, που προσφέρει αλλά δεν είναι προσβάσιμη σε όλους. Η ισότητα στην υγεία, στην πράξη, παραμένει ζητούμενο.
Ενημέρωση και κοινωνική κατανόηση
Η κοινωνία γνωρίζει τον διαβήτη “κατ’ όνομα”. Ξέρει πως “είναι κάτι με το ζάχαρο”, αλλά δεν ξέρει τι σημαίνει να μετράς πέντε, δέκα φορές τη μέρα, να κάνεις ενέσεις, να κουβαλάς μαζί σου χυμούς για ώρα ανάγκης, να δουλεύεις όρθιος με το σάκχαρό σου να πέφτει.
Δεν υπάρχει ουσιαστική εκπαίδευση στα σχολεία για τον διαβήτη, ούτε ενημέρωση στους χώρους εργασίας. Αυτό οδηγεί σε προκαταλήψεις, αμηχανία, ή αδιαφορία κι όμως, η σωστή γνώση μπορεί να σώσει ζωές και να προλάβει επιπλοκές.
Προληπτικοί έλεγχοι και κρατικά προγράμματα
Η πρόληψη είναι θεμέλιο, αλλά στην Ελλάδα μένει στη θεωρία.
Τα προγράμματα του Υπουργείου για προληπτικούς ελέγχους είναι καλοδεχούμενα, όμως χρειάζονται συνέχεια, αξιολόγηση και δικτύωση με την πρωτοβάθμια φροντίδα.
Ο έλεγχος δεν είναι το τέλος είναι η αρχή.
Όταν εντοπίζονται άτομα με προδιαβήτη ή αυξημένο κίνδυνο, πρέπει να ακολουθεί ουσιαστική παρέμβαση: διατροφή, παρακολούθηση, υποστήριξη.
Χωρίς αυτά, η πρόληψη μένει μισή.
Ελλάδα και εξωτερικό – η σύγκριση
Στο εξωτερικό, ο διαβήτης αντιμετωπίζεται ολοκληρωμένα και ανθρωποκεντρικά. Υπάρχουν συντονισμένα κέντρα διαβήτη, με διεπιστημονικές ομάδες. Ο ασθενής εκπαιδεύεται από την πρώτη στιγμή, έχει τακτική παρακολούθηση, ψυχολογική στήριξη, και άμεση πρόσβαση σε νεες τεχνολογίες όπως αντλίες ή CGM, χωρίς πολύπλοκες εγκρίσεις.
Στην Ελλάδα, παρά την επιστημονική επάρκεια των γιατρών, το σύστημα καθυστερεί: οι εγκρίσεις περνούν από επιτροπές, η γραφειοκρατία καθυστερεί τις αποζημιώσεις, και η διασύνδεση μεταξύ πρωτοβάθμιας και νοσοκομειακής φροντίδας είναι σχεδόν ανύπαρκτη.
Εκεί που άλλες χώρες επενδύουν στην πρόληψη και στην εκπαίδευση, εμείς επενδύουμε στην αντιμετώπιση των επιπλοκών όταν είναι πια αργά και πολύ πιο ακριβό. Αυτή είναι η ουσιαστική διαφορά: έξω μιλούν για “living well with diabetes”.
Εδώ, ακόμη μιλάμε για “να τα φέρουμε βόλτα”.
Η καθημερινότητα με διαβήτη
Η ζωή με διαβήτη είναι άσκηση πειθαρχίας και αντοχής.
Δεν σταματά ποτέ: κάθε γεύμα, κάθε μετακίνηση, κάθε εργάσιμη μέρα περνά μέσα από τη διαχείριση σακχάρου, ενέσεων, μετρήσεων. Πίσω όμως από τα νούμερα υπάρχει ο άνθρωπος που κουράζεται, που φοβάται τις υπογλυκαιμίες, που θέλει απλώς να ζήσει “κανονικά”.
Και αυτή η “κανονικότητα” δεν χαρίζεται· κατακτιέται με επιμονή, αυτοεκπαίδευση και ψυχραιμία.
Η καθημερινότητα με τον διαβήτη είναι μια συνεχής ισορροπία ανάμεσα στη φροντίδα του σώματος και στη ροή της ζωής. Κάθε μέρα ξεκινά με μετρήσεις, υπολογισμούς, προγραμματισμούς δεν υπάρχει «ο αυτόματος πιλότος». Οι αποφάσεις για το φαγητό, την άσκηση, το άγχος, ακόμα και τον ύπνο, συνδέονται αόρατα με τα επίπεδα σακχάρου. Κι όμως, μέσα σ’ αυτή τη ρουτίνα, γεννιέται μια βαθιά γνώση του εαυτού· μαθαίνεις να ακούς το σώμα σου, να εκτιμάς τη σταθερότητα, να έχεις πειθαρχία χωρίς να χάνεις την ελευθερία σου. Ο διαβήτης γίνεται σύντροφος, όχι εχθρός ένας απαιτητικός αλλά δίκαιος δάσκαλος της ζωής.
Καινοτομίες και νέες τεχνολογίες
Οι νέες τεχνολογίες στον διαβήτη από τους αισθητήρες συνεχούς καταγραφής μέχρι τις αντλίες που συνδέονται με αλγόριθμους έχουν αλλάξει ριζικά τη ζωή των ασθενών. Δίνουν ελευθερία, μειώνουν τα λάθη, προστατεύουν από υπογλυκαιμίες, βελτιώνουν τον ύπνο και την ποιότητα ζωής.
Δυστυχώς, στην Ελλάδα φτάνουν καθυστερημένα και δεν αποζημιώνονται πάντα πλήρως. Αυτή η καθυστέρηση κοστίζει όχι μόνο οικονομικά, αλλά και ψυχολογικά γιατί κάθε μήνας χωρίς πρόσβαση σε σύγχρονη τεχνολογία σημαίνει περισσότερη ταλαιπωρία, άγχος, και ανισότητα. Ο διαβήτης δεν είναι το τέλος. Είναι μια διαρκής μαθητεία στη ζωή.
Μαθαίνεις να γνωρίζεις το σώμα σου, να ακούς τα όριά του, να ζεις με πειθαρχία αλλά και με ελπίδα. Όμως η Πολιτεία πρέπει να σταθεί πιο κοντά μας όχι με οίκτο, αλλά με σύγχρονη πολιτική υγείας.
Να στηρίξει την πρόληψη, να απλοποιήσει τη γραφειοκρατία, να επενδύσει σε νέες τεχνολογίες και στην ανθρώπινη εκπαίδευση.
Γιατί ο διαβήτης δεν χρειάζεται λύπηση· χρειάζεται σύστημα, γνώση και αξιοπρέπεια.
TO BHMA
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου