Τι συνέβη στον ρωσικό αθλητισμό μετά το εμπάργκο – Τι θα γίνει τώρα με το Ισραήλ;

 Παρασκευή, 3 Οκτωβρίου, 2025

Ως και 300 υπολογίζονται οι αθλητές που έψαξαν αλλού για νέα αθλητική «πατρίδα» μετά την αποκλεισμό της Ρωσίας από τις διεθνείς διοργανώσεις εξαιτίας της στρατιωτικής εισβολής στην Ουκρανία.

Ηως εδώ άκαμπτη πολιτική Νετανιάχου, σε πλήρη αντιδιαστολή με την ευρεία διεθνή κατακραυγή για τους 60 χιλιάδες και πλέον νεκρούς στη Γάζα που έχει συνδυαστεί εσχάτως με την αλλεπάλληλη αναγνώριση του Παλαιστινιακού Κράτους, έχει σφίξει τη θηλειά γύρω από το λαιμό του Ισραήλ.

Ήδη η μερική επιβολή κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε επίπεδο εμπορικών συναλλαγών άρχισε να διαμορφώνει ένα πλαίσιο ολοκληρωτικής απομόνωσης του Τελ Αβίβ από το παγκόσμιο «γίγνεσθαι».

Φυσικά ο αθλητισμός, ως παρακλάδι της κοινότητας των λαών, καβαλά κι αυτός το πελώριο κύμα αντιδράσεων. Ο ΟΗΕ ασκεί από καιρό ασφυκτικές πιέσεις και το ενδεχόμενο της τιμωρίας κατ’ αρχήν των ισραηλινών ομάδων από τις διεθνείς διοργανώσεις συγκεντρώνει πλέον περισσότερες πιθανότητες από τις αντίστοιχες πριν από το καλοκαίρι. 

«Ο αθλητισμός πρέπει να απορρίψει την αντίληψη ότι όλα συνεχίζονται σαν να μην συμβαίνει τίποτα», επεσήμαναν εμπειρογνώμονες των Ηνωμένων Εθνών σε προ ημερών επιστολή τους και την προσεχή Πέμπτη η FIFA πρόκειται ν’ αποφασίσει για το μέλλον των εθνικών ομάδων ποδοσφαίρου του Ισραήλ.

Το Ισραήλ ίσως βρεθεί σε ένα καθεστώς που θα ομοιάζει στη Ρωσία του 2022

Εφόσον τα μέλη της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας εγκρίνουν την ποινή αποκλεισμού του Ισραήλ, είναι βέβαιο πως θα ακολουθήσει ένα ντόμινο εξελίξεων. Εννοείται ότι η UEFA θα υιοθετήσει και θα εφαρμόσει χωρίς δεύτερη σκέψη μια τέτοια απόφαση, με συνέπεια η Μακάμπι Τελ Αβίβ (λίγες μέρες μετά το 0-0 με τον ΠΑΟΚ στην πρεμιέρα της League Phase) να τεθεί εκτός Europa League.

Ενδεικτική του κλίματος από την άλλη και η δήλωση του Παούλιους Μοτεγιούνας, CEO της Euroleague. «Η τακτική και η προσέγγισή μας σε τέτοιου είδους ζητήματα ήταν πάντα να ακολουθούμε τα πρότυπα των άλλων αθλητικών πρωταθλημάτων και οργανισμών» ανέφερε και προϊδέασε για τα επόμενα βήματα, προτιμώντας πάντως να μην προκαταβάλει το τι θα συμβεί με την μπασκετική Μακάμπι, ομάδα-μέτοχο του συνεταιρισμού και ισχυρό πόλο της μπασκετικής αγοράς.

Όπως κατέγραψε προ ημερών σε ρεπορτάζ του το Athletic, η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει ενεργοποιήσει κρυφούς μηχανισμούς επηρεασμού της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας έτσι ώστε ν’ αποτρέψει μια τέτοια έκβαση εκ μέρους της FIFA. Διαφαίνεται πάντως ότι η κατάσταση έχει φτάσει σε οριακό σημείο. Εκτός κι αν μετά το αμφιλεγόμενο σχέδιο των 20 σημείων ως αποτέλεσμα των διαδοχικών επαφών του ίδιου του Ντόναλντ Τραμπ και Αμερικάνων αξιωματούχων με τον Μπένιαμιν Νετανιάχου προκύψει ανατροπή συσχετισμών στους κύκλους της FIFA και προτιμηθεί να κερδηθεί κι άλλος χρόνος.

Ο αποκλεισμός της Ρωσίας

Σε κάθε περίπτωση το Ισραήλ ίσως βρεθεί σε ένα καθεστώς που θα ομοιάζει στη Ρωσία του 2022. Η ιστορία, δηλαδή, θα επαναληφθεί. Τριάμισι χρόνια μετά την εντολή του Βλαντίμιρ Πούτιν για στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία και την έναρξη ενός ιμπεριαλιστικού πολέμου που συνεχίζεται, ο αθλητισμός της χώρας τελεί υπό αναπόφευκτη «ομηρία». Συγκριτικά βέβαια με την χρονοκαθυστέρηση στις ισοβαρείς κυρώσεις στο Ισραήλ, η παγκόσμια αθλητική κοινότητα είχε δράσει τότε ακαριαία.

Στις 28 Φεβρουαρίου 2022, μόλις τέσσερις ημέρες αφότου ηχήσουν οι πρώτες σειρήνες στο Κίεβο, FIFA και UEFA έσπευσαν να υψώσουν τείχος στον ρωσικό επεκτατισμό μέσα από το μποϊκοτάζ όλων των ρωσικών ομάδων από τις διεθνείς διοργανώσεις. Η πρώτη που βίωσε τότε τη «νέμεση» ήταν η Σπαρτάκ Μόσχας στη φάση των 16 του Europa League. Επίσης δεν επετράπη στην εθνική ποδοσφαίρου να διεκδικήσει το εισιτήριο στα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου μέσα από τους αγώνες μπαράζ, ανοίγοντας τον δρόμο στην Πολωνία. Αφαιρέθηκε, επιπρόσθετα, από την Αγία Πετρούπολη το χρίσμα διεξαγωγής του τελικού του Champions League.

Αργότερα, στις 2 Μαΐου, οι δύο πανίσχυρες συνομοσπονδίες μπλόκαραν κάθε συμμετοχή ρωσικής ομάδας στα ευρωπαϊκά κύπελλα για τη σεζόν 2022-23. Μια ποινή που δεν έχει αρθεί παρά τις κατά καιρούς απόπειρες για μεσοβέζικες λύσεις (συμμετοχή εθνικής ομάδας U17).

Παράλληλα αφαιρέθηκε από τη Ρωσία το δικαίωμα να διεκδικήσει τη διεξαγωγή του Euro 2032, που εν τέλει θα φιλοξενηθεί από κοινού σε Ιταλία-Τουρκία. Μέχρι το περασμένο Ιούνιο η Ρωσία είχε δώσει 16 φιλικά με αντιπάλους χαμηλότερης δυναμικής όπως η Μαλαισία, το Βιετνάμ ή το Τατζικιστάν. Μόνο η Σερβία έχει δεχθεί να βρεθεί στο ίδιο γήπεδο με το σύνολο που καθοδηγεί πια ο παλαίμαχος Βαλερί Καρπίν.

Την απόφαση εκείνη του αποκλεισμού υιοθέτησαν άρδην η FIBA, η Euroleague και άλλες ομοσπονδίες, λίγκες ή διοργανώτριες αρχές. Ουδεμία εξ αυτών αποδείχθηκε διατεθειμένη να νομιμοποιήσει με οιονδήποτε τρόπο τη ρητορική του Κρεμλίνου, ξιφουλκώντας εναντίον της επίθεσης σ’ ένα άλλο κράτος – μέλος της παγκόσμιας αθλητικής κοινότητας. Εκ των υστέρων η Ρωσία έχασε και τη δυνατότητά της να εκπροσωπηθεί ως χώρα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, όπως και σε διάφορα άλλα παγκόσμια πρωταθλήματα.

Απομόνωση και επιπτώσεις

Οι άμεσες και ορατές συνέπειες αφορούσαν τους συλλόγους. Η απομόνωσή τους από την υπόλοιπη αθλητική κοινότητα προκάλεσε απώλεια όλων των οικονομικών προνομίων. Δηλαδή την πρόσβαση στο μερίδιο από τα τηλεοπτικά δικαιώματα, στα χρήματα που θα λάμβαναν από νίκες και επιτυχίες στις εκάστοτε διοργανώσεις, όπως και φυσικά τη δυνατότητα να διεκδικήσουν τρόπαια ή τη διοργάνωση ευρωπαϊκών ή παγκόσμιων αθλητικών γεγονότων.

Μέχρι σήμερα έχουν δοθεί στη ρωσική ομοσπονδία ποδοσφαίρου περισσότερα από 10 εκατ. ευρώ

Αντίκτυπος υπήρξε και για τους -σε πολλές περιπτώσεις- ανεπιθύμητους Ρώσους ποδοσφαιριστές. Σε σχετικό άρθρο του ο Guardian σημείωνε πως ο αποκλεισμός αυτός τούς έχει στερήσει τη δυνατότητα να αγωνίζονται στο υψηλότερο επίπεδο και ταυτόχρονα να προβάλουν τους εαυτούς τους, διεκδικώντας μεταγραφές, συμβόλαια και καλύτερες απολαβές. Δεδομένου δε πως η διεθνής απομόνωση συνεχίζεται για άλλη μια σεζόν, εκτιμάται πως φρενάρονται η πρόοδος του ρωσικού ποδοσφαίρου σε αναπτυξιακό επίπεδο. Χάνονται τα κίνητρα για τους νέους, μειώνεται το ενδιαφέρον.

Πάντως η σκέψη η Ρωσική Ομοσπονδία να ζητήσει «άσυλο» στην Ασιατική Συνομοσπονδία κρίθηκε ανώφελη και απορρίφθηκε. Αντιθέτως δημιουργήθηκε ομάδα εργασίας που θα δουλέψει προκειμένου να ομαλοποιήσει την επανένταξη στην UEFA όταν έρθει η στιγμή. Άλλωστε η UEFA έχει μεριμνήσει έτσι ώστε να καταβάλλονται ετησίως χρήματα με τη μορφή ενίσχυσης (ή αποζημιώσεων κατ’ άλλους) προκειμένου να υπάρξει ένα ισοστάθμισμα.

Υπολογίζεται ότι μέχρι σήμερα έχουν δοθεί στη ρωσική ομοσπονδία ως πληρωμή αλληλεγγύης περισσότερα από δέκα εκατομμύρια ευρώ έτσι ώστε να διατηρηθούν σε ανταγωνιστικό επίπεδο και εφόσον αρθούν οι απαγορεύσεις να μην βρεθούν σε μειονεκτική θέση. Μόνο πέρυσι τα χρήματα που κατατέθηκαν για τις ανάγκες των ποδοσφαιρικών ομάδων ήταν 4.2 εκατ. ευρώ.

Παράλληλα, με τις πολεμικές συγκρούσεις να διεξάγονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τους πυρήνα του ρωσικού ποδοσφαίρου, τα εγχώρια πρωταθλήματα διεξάγονται όπως πριν, μολονότι ελάχιστοι Ευρωπαίοι επιλέγουν πλέον να παίξουν εκεί. Κατά βάση συναντά κανείς ντόπιους και πολλούς Νοτιοαμερικάνους ή Αφρικανούς, χωρίς όμως η προσέλευση στα γήπεδα να έχει μειωθεί τόσο πολύ. Πέρυσι φερ’ ειπείν ο μέσος όρος εισιτηρίων ήταν 11.162 όταν τη σεζόν 2019-20 ήταν 13.644. Επλήγη δηλαδή η «εξωστρέφεια» του προϊόντος κυρίως.

Μέτοχος η ΤΣΣΚΑ, αλλά…

Την ίδια ώρα στην Euroleague η ΤΣΣΚΑ Μόσχας των 8 τροπαίων πρωταθλητριών τέθηκε εκτός, όπως και κάθε άλλη εκπρόσωπος της VTB League, αλλά δεν της αφαιρέθηκε ο τίτλος του μετόχου. Παίρνει μέρος δηλαδή στις συνεδριάσεις της λίγκας και συναποφασίζει με τις υπόλοιπες για κεντρικά. ζητήματα. Επί παραδείγματι το Final Four.

Αναγκαστικά ωστόσο περιορίζεται στις εγχώριες διοργανώσεις και «δεν έχει νόημα να ελπίζουμε ότι το μπάσκετ θα αποτελέσει εξαίρεση» όπως υποστήριξε ο πρόεδρος Αντρέι Βατούτιν, καθώς «τα γνωστά προβλήματα με τις πτήσεις, με τις πληρωμές, τις βίζες και άλλες επιπλοκές θα μας εμποδίζουν να λειτουργούμε πλήρως». Όλο αυτό της αφαιρεί τη δυνατότητα να προσεγγίσει παίκτες της ελίτ και περιορίζεται να στελεχώνεται είτε από ντόπιους παίκτες είτε από ξένους δεύτερης γραμμής (Ζαν-Σαρλ, Τζεκίρι) που δέχονται να παίξουν μπάσκετ στην αποκλεισμένη Ρωσία. Μαζί με την ΤΣΣΚΑ συμπαρασύρθηκαν και όλες οι υπόλοιπες ομάδες της χώρας.

Συν τοις άλλοις, το Σότσι έχασε το grand prix της Formula 1 που φιλοξενούσε για οκτώ διαδοχικά χρόνια (2014-2021). Η FIA αφαίρεσε τον αγώνα από το καλεντάρι, η πίστα «μαράζωσε» και κρατικά ταμεία έπαψαν να γεμίζουν από τα κέρδη που αντιστοιχούν σ’ ένα τέτοιο τεράστιο event. Ως συνέχεια αυτών ο οδηγός Νικίτα Μαζέπιν έλυσε το συμβόλαιό του με τη Haas, καθώς η δική του θέση ήταν άμεσα εξαρτημένη από τη χορηγία της Uralkali.

Η «απορωσικοποίηση» αθλητών και η «προδοσία»

Από την άλλη, ο στενός αυτός κλοιός εγκλώβισε μεμονωμένα πολλούς άλλους Ρώσους αθλητές που απειλήθηκαν με αγωνιστική και οικονομική ζημία. Άρα φθορά του status που είχαν χτίσει ως την ημέρα της στρατιωτικής εισβολής στην Ουκρανία. Κάτω από τον κίνδυνο να γκρεμιστούν καριέρες ήταν πολλοί εκείνοι που προτίμησαν ν’ αλλάξουν υπηκοότητα, να δηλώσουν πίστη σε άλλη σημαία και να βρουν διέξοδο μέσα από την εκπροσώπηση χωρών που τους στέγασαν αθλητικά προσφέροντάς τους την απαιτούμενη κάλυψη.

Παρεμπιπτόντως το Ισραήλ ήταν από τα κράτη που άνοιξαν διάπλατα τα σύνορά του για να υποδεχθούν «ορφανούς» αθλητές και να εκμεταλλευτούν την ευνοϊκή συγκυρία. Η τενίστρια Ντάρια Κασάτκινα (Αυστραλία), η κολυμβήτρια Αναστάζια Κιρπιτσνικόβα (Γαλλία) και οι παλαιστές Τσερμέν Βαλίεφ (Αλβανία), Νταουρέν Κουγκλίεφ (Ελλάδα) ακολούθησαν την τακτική της «απορωσικοποίησης». Αθροιστικά όσοι άλλαξαν διαβατήριο και αθλητική περιβολή υπολογίζεται πως έχουν ξεπεράσει αυτά τα χρόνια τους 250 με 300, μολονότι το υπουργείο αθλητισμού της Ρωσίας επιμένει ότι ο συνολικός αριθμός είναι διψήφιος κι όχι τριψήφιος.

Για τη Ρωσία οι περισσότεροι εξ αυτών χαρακτηρίζονται «προδότες». Όπως κι εκείνοι που στους Ολυμπιακούς του Παρισιού (2024) επέλεξαν να συμμετάσχουν στους Αγώνες ως ανεξάρτητοι. Πρώτα βέβαια είχε εγκριθεί η παρουσία τους από την αρμόδια επιτροπή που εξέτασε τα «φρονήματα» και το παρελθόν τους.

Όφειλαν να έχουν «καθαρό ποινικό μητρώο» σε σχέση με το σκάνδαλο ντόπινγκ που είχε στιγματίσει ξανά τον ρωσικό αθλητισμό και ταυτόχρονα να μην έχουν παράσχει οποιαδήποτε στήριξη στη στρατιωτική εισβολή εντός Ουκρανίας, συμπλέοντας με το Κρεμλίνο είτε άμεσα είτε επικοινωνιακά. Στο τέλος της ημέρας μόνο 15 από τους 36 που είχαν λάβει άδεια ήταν εκείνοι που δέχθηκαν να βρεθούν στο Παρίσι, έχοντας κρίνει σκόπιμο να αγωνιστούν υπό ουδέτερη σημαία.

Επιστροφή στους Παραολυμπιακούς

Μέρος των παραπάνω κυρώσεων έρχεται να ανατρέψει η πρόσφατη ετυμηγορία της Διεθνούς Παραολυμπιακής Επιτροπής. Στις 27/9 η Γενική Συνέλευση της IPC που συνεδρίασε στη Σεούλ έκρινε ότι ήρθε η ώρα να αρθούν οι αποκλεισμοί Ρώσων (μαζί και Λευκορώσων) αθλητών επιτρέποντάς τους να εκπροσωπήσουν τις πατρίδες τους με πλήρη περιβολή στους Χειμερινούς Παραολυμπιακούς που θα διεξαχθούν επί ιταλικού εδάφους τον Μάρτιο του 2026 με την αιτιολογία πως πρόκειται για αγώνες συμπερίληψης και όχι αποκλεισμού.

Οι αντιδράσεις έκτοτε έχουν υπάρξει αλυσιδωτές, καθώς αξιωματούχοι χωρών που έχουν καταδικάσει την εισβολή στην Ουκρανία ούτε που συζητούν το ενδεχόμενο αυτό να επεκταθεί. Μέχρι τότε ίσως έχουν αποκλειστεί το Ισραήλ…

TO BHMA