Η στρατηγική της διπλής κάλπης και τα σενάρια ακυβερνησίας

 Δευτέρα, 20 Οκτωβρίου, 2025

Σύμφωνα με ΤΟ ΒΗΜΑ τα κομματικά επιτελεία προετοιμάζονται για τις επόμενες εκλογές - Στη Χαριλάου Τρικούπη ευελπιστούν σε αύξηση των ποσοστών που θα δώσει στον Νίκο Ανδρουλάκη πρωτοβουλία κινήσεων

Πίσω από τις αντιπαραθέσεις των βασικών πολιτικών παικτών εξελίσσονται στρατηγικές με φόντο την πρώτη κάλπη των εκλογών, που ο Πρωθυπουργός επιμένει ότι θα διεξαχθούν το 2027, αλλά όλα τα κομματικά επιτελεία ετοιμάζονται για το 2026. Πολλοί προεξοφλούν ότι με βάση τους υφιστάμενους συσχετισμούς θα χρειαστούν και δεύτερες εκλογές, ενώ ουδείς μπορεί να προβλέψει πώς θα διαμορφωθεί το σκηνικό αν προκύψουν και νέα κόμματα. Συνεπώς, στην πρώτη κάλπη θα καταγραφούν οι δυνάμεις ενός εκάστου και γι’ αυτό το επόμενο διάστημα αναμένεται να ενταθεί η πόλωση.

Τα σενάρια της επόμενης ημέρας ίσως δεν εξελιχθούν με μαθηματικό, αλλά με γεωμετρικό τρόπο καθώς το κάθε κόμμα θα χρειαστεί να κερδίσει το Κέντρο και την «περίμετρό» του την πρώτη Κυριακή, προκειμένου να βρουν πρόσφορο έδαφος οι σχεδιασμοί του. Σε όλα τα κομματικά επιτελεία επικρατεί η σχεδόν απόλυτη βεβαιότητα ότι, με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο και τον υφιστάμενο πολυκερματισμό των πολιτικών δυνάμεων, στην πρώτη εκλογική αναμέτρηση δεν αναμένεται να προκύψει μονοκομματική κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Το πιθανότερο είναι να διαλυθεί η Βουλή και να υπάρξει επαναληπτική αναμέτρηση, κάτι το οποίο – ανομολόγητα – συνυπάρχει στους σχεδιασμούς όλων των κομμάτων.

Πρόκειται για μια «διπλή στρατηγική», αν και στο Μέγαρο Μαξίμου μιλούν για «στρατηγική της μιας κάλπης», προεξοφλώντας ότι η Νέα Δημοκρατία θα κόψει πρώτη το νήμα και με μεγάλη διαφορά από τον δεύτερο στην κατάταξη πολιτικό σχηματισμό. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σε κάθε τοποθέτηση του μιλάει για αυτοδυναμία και δεν κρύβει την αντιπάθειά του για τις κυβερνήσεις συνεργασίας. Αρα, θα επιχειρήσει να συμπιέσει τόσο το Κέντρο όσο και τα κόμματα δεξιά της ΝΔ.

Η αισιόδοξή τους προαίρεση στηρίζεται στις δημοσκοπήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, αλλά και στις μετρήσεις που δεν δημοσιοποιούνται, όμως έχουν υπόψη τους στο κυβερνητικό επιτελείο. Σε όλες αποτυπώνεται η πρωτοκαθεδρία της κυβερνητικής παράταξης που δεν φαίνεται να απειλείται ακόμη και αν μπουν στον στίβο νέοι διεκδικητές της λαϊκής ψήφου.

Η πεποίθηση που επικρατεί στον στενό πυρήνα των συνεργατών του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη είναι, όπως πληροφορείται «Το Βήμα», ότι με «όπλα» το αυξημένο κοινωνικό μέρισμα που θα προκύψει από την καλή πορεία της οικονομίας και τα διλήμματα για την ανάγκη να υπάρξουν συνθήκες πολιτικής σταθερότητας, που θα κυριαρχήσουν κατά την προεκλογική περίοδο, η επίσημη καμπάνια της γαλάζιας παράταξης θα κατατείνει στη διεκδίκηση της αυτοδυναμίας. Στην πραγματικότητα, όμως, ο εφικτός στόχος θα είναι η πρόθεση ψήφου για το κυβερνών κόμμα να κυμανθεί κοντά στο ποσοστό των ευρωεκλογών του 2024, που ήταν 28,31%.

Το «blame game» της (μη) συνεργασίας

Εγκυροι εκλογικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι με μια τέτοια επίδοση η ΝΔ θα απέχει μεν από τον πήχη της αυτοδυναμίας, που υπολογίζεται γύρω από το 38% (αν τα κόμματα που θα μείνουν εκτός Βουλής αθροίσουν δυνάμεις περί το 9,5%), αλλά το αποτέλεσμα της κάλπης θα εκπέμπει σαφές μήνυμα ότι δεν μπορεί να προκύψει κυβερνητική λύση χωρίς τη συμμετοχή του νυν κυβερνώντος κόμματος. Υπό αυτή τη συνθήκη, η ηγεσία της ΝΔ θα έχει τον πρώτο λόγο στον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας. Το πιθανότερο, δηλαδή, είναι να καλέσει ο αρχηγός του πρώτου κόμματος τον «μικρότερο εταίρο» για να σχηματίσουν από κοινού κυβέρνηση. Και μετά την άρνηση, που είναι βέβαιο ότι θα εισπράξει, να ρίξει την ευθύνη για την ακυβερνησία στον αντίπαλό του και έτσι να αυξήσει το ποσοστό του στις δεύτερες κάλπες.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, ακόμη και αν αποφάσιζαν, από την άκρα Δεξιά έως την άκρα Αριστερά, να αθροίσουν τις έδρες που θα διαθέτουν στη νέα Βουλή, δεν θα μπορούσαν να σχηματίσουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία χωρίς τη ΝΔ, από τη στιγμή που το ΚΚΕ δεν υπάρχει περίπτωση να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης σε οποιοδήποτε συνεργατικό κυβερνητικό σχήμα.

Με βάση τους δημοσκοπικούς συσχετισμούς της τρέχουσας περιόδου, οι οποίοι, άλλωστε, παραμένουν αμετάβλητοι για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν δείχνουν να ανατρέπονται, ο μοναδικός μετεκλογικός εταίρος που θα μπορούσε να αναζητήσει η ηγεσία της ΝΔ είναι το ΠαΣοΚ. Ειδικά εφόσον το κόμμα του Νίκου Ανδρουλάκη αντέξει στην πίεση που αναμένεται να του ασκηθεί από το υπό ίδρυση κόμμα του πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και διατηρήσει τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ο κ. Τσίπρας, αν φτιάξει κόμμα και είναι δεύτερος δεν θα έχει κανέναν λόγο να συμμετάσχει σε κυβέρνηση συνεργασίας, αντιθέτως έχει κάθε λόγο να επιδιώξει νέα προσφυγή στις κάλπες.

Η στρατηγική της Χαριλάου Τρικούπη

Στη Χαριλάου Τρικούπη έχουν χαράξει μια «στρατηγική πρώτης κάλπης», η οποία βασίζεται στον υπολογισμό ότι το ΠαΣοΚ μπορεί να αυξήσει τις δυνάμεις του και να περιορίσει το προβάδισμα της Νέας Δημοκρατίας σε βαθμό που να επιτρέπει στον Νίκο Ανδρουλάκη να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης διακηρύσσει ότι δεν προτίθεται να συνεργαστεί με τη ΝΔ ούτε θα δεχθεί συμμετοχή σε κυβέρνηση με παραμονή στην πρωθυπουργία του Κ. Μητσοτάκη.

Ο αποφασιστικός παράγων, ωστόσο, δεν μπορεί να είναι άλλος από τον συσχετισμό των δυνάμεων και τη δυναμική που αυτός θα σηματοδοτήσει. Αν η ΝΔ είναι κοντά στην επίτευξη αυτοδύναμης πλειοψηφίας, η εκ νέου προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία θα αποτελεί την προφανή επιλογή την οποία θα κάνει η ηγεσία της, αφού θα έχει πολλές πιθανότητες να αυξήσει τις δυνάμεις της και βρεθεί κοντύτερα στον στόχο της.

Αντιθέτως, αν το σημερινό κυβερνών κόμμα βρεθεί μακριά από τον πήχη της αυτοδυναμίας, τότε η κατάσταση θα περιπλακεί. Το κόμμα το οποίο θα κόψει πρώτο το νήμα δεν θα είναι εύκολο να επιβάλει τους όρους του. Και άρα ο πιθανός εκλογικός εταίρος θα μπορεί να έχει λόγο στο πρόσωπο που θα τεθεί επικεφαλής της κυβέρνησης. Σε μια τέτοια περίπτωση, αν πρόκειται για το ΠαΣοΚ, έχει θεωρητικά καλύτερες προοπτικές να επιβάλει τους όρους της σε μια ενδεχόμενη συνεργασία που θα γίνει αμέσως μετά την πρώτη αναμέτρηση.

Τα νέα κόμματα, οι εκλογές και ο ανασχηματισμός

Η εκτίμηση που διατυπώνεται από αρκετούς εκλογικούς αναλυτές είναι ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τον χρόνο κατά τον οποίο θα στηθούν οι κάλπες αλλά και από τους νέους παίκτες που μπορεί να μπουν στον εκλογικό στίβο. Οι πρόσφατες μετρήσεις δείχνουν ότι η υποστήριξη της κοινής γνώμης στην προοπτική ίδρυσης νέων κομμάτων από τους πρώην πρωθυπουργούς Αλέξη Τσίπρα και Αντώνη Σαμαρά, αλλά και από τη Μαρία Καρυστιανού, την πρόεδρο του συλλόγου συγγενών των θυμάτων των Τεμπών, είναι μειοψηφική αλλά αξιοπρόσεκτη.

Επισήμως η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι θα εξαντλήσει την τετραετία. Στην πράξη, λόγω της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης που θα αναλάβει η χώρα μας το δεύτερο εξάμηνο του 2027, σημαίνει ότι το απώτατο χρονικό διάστημα διεξαγωγής των εκλογών είναι ο Μάρτιος του 2027. Πολύ κοντά στην επέτειο των Τεμπών, κάτι που λαμβάνουν υπόψη τους στο Μέγαρο Μαξίμου, όπου γίνονται σκέψεις να στηθούν κάλπες τον Νοέμβριο του 2026. Κι αυτό διότι έως τότε οι πολίτες θα έχουν δει, λένε στο πρωθυπουργικό επιτελείο, να αποδίδουν οι φετινές παροχές, αλλά και εκείνες που ετοιμάζονται να δοθούν σε δύο δόσεις – μία την ερχόμενη άνοιξη και μία στην προσεχή ΔΕΘ.

Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι είναι πολύ πιθανό να μεσολαβήσει πριν από τις επόμενες κάλπες ένας διορθωτικός ανασχηματισμός, το εύρος του οποίου θα κριθεί από την ενδεχόμενη αντικατάσταση του Γιώργου Γεραπετρίτη στο υπουργείο Εξωτερικών, που θα συνοδευτεί από ένα rotation στο επίπεδο των υφυπουργών ώστε να δοκιμαστούν και άλλοι βουλευτές της ΝΔ σε κυβερνητικές θέσεις.