Νέος Αρχιεπίσκοπος Σινά Συμεών: Το πνευματικό στίγμα

  Δευτέρα, 15 Σεπτεμβρίου, 2025

Διονύσιος Σκλήρης

Γιατί δεν μπορεί να χειροτονηθεί άμεσα ο νέος Αρχιεπίσκοπος της Μονής Σινά - Το πρωτόκολλο

 

Η μοναστική αδελφότητα προσανατολιζόταν προς την κατεύθυνση μιας ταχείας και παμψηφεί εκλογής, προκειμένου να αρθεί ο διχασμός και να δοθεί η εικόνα της ενότητας

Ομόφωνα εξελέγη ως νέος ηγούμενος της Μονής Σινά ο ιερομόναχος Συμεών (Παπαδόπουλος). Έλαβε 19 ψήφους από τους 20 μοναχούς της Σιναϊτικής αδελφότητας που ψήφισαν, με τη δική του να είναι λευκή, σύμφωνα με το αρχαίο έθος. Ο ηγούμενος Συμεών Παπαδόπουλος, με καταγωγή από τον Πειραιά, υπηρετούσε στο Μετόχι της Μονής Σινά στο Αλεποχώρι, ενώ έχει διατελέσει βιβλιοθηκάριος και «δικαίος» της Μονής.

Η εκλογή του αποτελεί μια επιλογή, αφενός θεσμική και αφετέρου συμφιλιωτική, καθώς θεωρείται άνθρωπος ήπιος και μετριοπαθής, που μπορεί να οδηγήσει σε συναινέσεις μεταξύ των δύο πλευρών, δηλαδή μεταξύ όσων είχαν συνταχθεί με τον προηγούμενο Αρχιεπίσκοπο Σινά και ηγούμενο της Μονής, Δαμιανό και όσων τον είχαν αμφισβητήσει. Η μοναστική αδελφότητα προσανατολιζόταν προς την κατεύθυνση μιας ταχείας και παμψηφεί εκλογής, προκειμένου να αρθεί ο διχασμός και να δοθεί η εικόνα της ενότητας.

Ζητήματα που «καίνε» με «το καλημέρα» της θητείας

Η θεσμική επισφράγιση της ενότητας αποτελεί μία σημαντική προϋπόθεση, ώστε να επιλυθεί το νομικό καθεστώς της Μονής στην Αίγυπτο, -κατ’ ελπίδα με αναγνώριση ιδιοκτησίας της Μονής επί ακινήτων της-, με τη συνδρομή πάντα της ελληνικής κυβέρνησης. Για τον σκοπό αυτό, η υποψηφιότητα του ιερομονάχου Συμεών επικράτησε για λόγους τόσο χαρακτηριολογικούς –  ιδιοσυγκρασιακούς, όσο και θεσμικούς, καθώς διέθετε την εμπειρία να έχει υπάρξει «δικαίος» της Μονής. Ο νέος Αρχιεπίσκοπος θα έχει την ευθύνη για τη συμφωνία με το αιγυπτιακό κράτος σε σχέση με το νομικό καθεστώς της στην Αίγυπτο και το ιδιοκτησιακό ζήτημα.

 

Ο νέος Αρχιεπίσκοπος Σινά διαθέτει ευρεία παιδεία, καθώς έχει σπουδάσει Φιλολογία και Θεολογία, ενώ διαθέτει γνώση αραβικών, το οποίο κρίνεται σημαντικό στις παρούσες περιστάσεις ανάγκης πολύπλευρων συνεννοήσεων με τις αιγυπτιακές αρχές. Στο πνευματικό και ιδεολογικό του στίγμα μπορεί να αναφερθεί η επιμονή στον οικουμενικό Ελληνισμό και στη «Ρωμιοσύνη», που τον ενέπνευσαν να μονάσει σε ένα μοναστήρι που βρίσκεται εκτός του ελληνικού κράτους και συνεχίζει μια παράδοση 15 αιώνων. Τον είχε επίσης εμπνεύσει η προσωπικότητα του προηγουμένου Αρχιεπισκόπου Δαμιανού ως πνευματικού πατέρα, με αποτέλεσμα να αποτελεί και τώρα έναν ενωτικό παράγοντα.

Ο «διφυής» χαρακτήρας της Μονής Σινά

Ο Συμεών έχει περιγράψει τη διφυία του Σινά ως εξής: Πρόκειται αφενός για έναν πνευματικό χώρο παγκόσμιας ακτινοβολίας, που μας ενώνει με τους μουσουλμάνους, τους Βεδουίνους, τους Αιγυπτίους, την ισλαμική και ιουδαϊκή θρησκεία, καθώς και με τους ετερόδοξους Χριστιανούς. Αφετέρου, η θεία λατρεία στον κεντρικό ναό τελείται από τον 6^ο αιώνα από τους Ορθοδόξους με το ανατολικό τυπικό και στην ελληνική γλώσσα. Επομένως, ο Συμεών αναμένεται να επιμείνει ταυτοχρόνως και στη διεθνή προβολή της Μονής, αλλά και στη διατήρηση του ελληνορθόδοξου και λατρευτικού χαρακτήρα της ενάντια σε οποιονδήποτε κίνδυνο αφελληνισμού ή μουσειοποίησης.

Ο Συμεών έχει τονίσει, εξάλλου, ως κύρια αρετή του σιναϊτικού ήθους τη «διάκριση», η οποία είναι ένα πνευματικό αντίστοιχο της διπλωματικότητας. Έχει λ.χ. υπενθυμίσει σε δηλώσεις του τους τρόπους με τους οποίους η Μονή επεβίωσε εν μέσω του Ισλάμ, αλλά και των δυτικών σταυροφόρων. Ως προς το πρώτο, τον 11^ο αιώνα, οι μοναχοί, για να σώσουν τη Μονή από τον τότε χαλίφη Χακίμ, έχτισαν μουσουλμανικό τέμενος εντός των τειχών της, με αποτέλεσμα η Μονή να συνεχίσει τη λειτουργία της. Στον καιρό της επικράτησης των ρωμαιοκαθολικών σταυροφόρων, είχε επίσης επιδειχθεί διάκριση.

Το «ατού» του «δικαίου»

Έχοντας διατελέσει «δικαίος» της Μονής, ο νέος ηγούμενος Συμεών έχει εμπειρία επίλυσης πρακτικών ζητημάτων. Ο όρος «δικαίος» παραδοσιακώς συνδέεται κυρίως με τον λεγόμενο «λαυρεωτικό» μοναχισμό, όπου οι μοναχοί ασκητεύουν σε μικρότερες ομάδες λ.χ. σε σκήτες. Στο Σινά, ο θεσμός αυτός συνυπάρχει με αυτόν του «ηγουμένου», που ως όρος συνδέεται με τον κοινοβιακό μοναχισμό και σημαίνει την ηγεσία σε πλήρες κοινόβιο.

Πρόκειται για έναν όρο χαρακτηριστικό του Σινά, ο οποίος μετά διαδόθηκε και στο Άγιο Όρος, συνδεόμενος με διάφορες μορφές επίλυσης πρακτικών ζητημάτων. Στο Σινά, ο «δικαίος» λειτουργεί εδώ και πολλούς αιώνες ως ένα πρόσωπο βοηθητικό του ηγουμένου, λ.χ. σε περιπτώσεις που αυτός χρειάζεται να απουσιάζει λόγω σημαντικών αναγκών της Μονής ή να βρίσκεται σε ένα από τα πολλά μετόχια της.

«Η κοιλάδα της αναπαύσεως»

Ο νέος ηγούμενος Συμεών έχει δηλώσει ότι την έμπνευση για να μονάσει στο Σινά (το μακρινό 1988) του την προσέφερε η προσωπικότητα του Δαμιανού, αλλά και το τοπίο που, ενώ φαίνεται άγονο και άνυδρο, προσφέρει μία πνευματική «ανάπαυση» στον πιστό. Το μοναστήρι είναι ακριβώς χτισμένο στην «κοιλάδα της αναπαύσεως», που έλαβε το όνομά της από το γεγονός ότι ο εβραϊκός λαός αναπαύθηκε εδώ ύστερα από τη διάβαση της Ερυθράς Θάλασσας, κατά τη βιβλική αφήγηση.

Ο Συμεών συνηθίζει να τονίζει με πνευματικό πάθος, όχι μόνο την ερημία ενός συγκλονιστικού τοπίου, που αναπαύει όποιον ασκητή θέλει να αποφύγει τις περιπλοκές της κατά κόσμον ζωής, αλλά και τον αγώνα που έκαναν οι μοναχοί και άλλοι κάτοικοι της «κοιλάδας της αναπαύσεως» για να τη γεωργήσουν με τη βοήθεια ευάριθμων δεξαμενών που μαζεύουν το νερό, λ.χ. από τα χιόνια.

Ο τουριστικός κίνδυνος

Σήμερα βεβαίως η έντονη τουριστική ανάπτυξη έχει αλλάξει τη φυσιογνωμία του τοπίου, αλλά ο Συμεών αναμένεται να αγωνιστεί να μην αλλάξει το ύφος, το ήθος και το καθεστώς της Μονής. Άλλωστε, η αγάπη για τον σιναϊτικό τόπο και το τοπίο του, που δεν είναι μόνο αφορμή τέρψης των αισθήσεων, αλλά και ένα είδος πνευματικής αισθητικής του υψηλού, αναφέρεται από τον Συμεών ως θεμελιώδες στοιχείο που ενώνει όλους τους μοναχούς του Σινά. Η ομοψυχία στο Σινά δεν μπορεί παρά να είναι μια ομοτροπία, μια κοινή αγάπη για ένα τοπίο «θεοβάδιστο», κατά την εκκλησιαστική ορολογία, που σήμερα κινδυνεύει με αλλοίωση.

Ο νομικός αγώνας έχει, λοιπόν, ταυτοχρόνως πνευματική και οικολογική διάσταση. Ο νέος ηγούμενος της Μονής Σινά χαρακτηρίζεται από αυτήν την έμφαση στην εντοπιότητα. Από τους παλαιούς μοναχούς, που έζησαν μια ζωή σε πολύ πιο σκληρές συνθήκες, από υλικής πλευράς, θαυμάζει αυτούς που δεν εγκατέλειψαν ποτέ τον τόπο, ακόμη κι αν ιστορικές περιστάσεις τούς έδωσαν την ευκαιρία. Ζητούμενο είναι, επομένως, μια νέα ομοψυχία στη Μονή, πάντα με σεβασμό για τους προκατόχους, να αποτελέσει την αναγκαία προϋπόθεση για τον αγώνα που θα δοθεί για την εξασφάλιση του νομικού καθεστώτος της Μονής Σινά στην Αίγυπτο, αλλά, ιδεωδώς, και των υλικών βάσεων για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά της.