Κυριακή, 27 Απριλίου, 2025
Γιώτα Πεπαρίδη
Η Ινδία και το Πακιστάν βρίσκονται εδώ και λίγες ημέρες στα πρόθυρα μίας πολεμικής σύγκρουσης, με τον ΟΗΕ να κάνει εκκλήσεις για αποκλιμάκωση της κατάστασης. Πώς έφτασαν σε αυτό το σημείο οι διμερείς σχέσεις των δύο χωρών;
Εκρυθμη χαρακτηρίζεται η κατάσταση ανάμεσα στο Πακιστάν και στην Ινδία, λίγες ημέρες μετά την αιματοχυσία στο ινδικό Κασμίρ. Οι δύο χώρες πλέον έχουν περιορίσει τις διπλωματικές και εμπορικές τους σχέσεις.
Ταυτόχρονα, έκλεισαν τα σύνορα μεταξύ τους, καθώς ακύρωσαν και τη βίζα η μία χώρα για τους πολίτες της άλλης.
Η επίθεση της Τρίτης στο Κασμίρ της Ινδίας που είχε ως αποτέλεσμα 26 νεκρούς, κυρίως Ινδούς τουρίστες, φαίνεται να «άνοιξε τον ασκό του Αιόλου». Το Πακιστάν αρνείται την εμπλοκή του στο περιστατικό. Αντιθέτως, την ευθύνη έχει αναλάβει μία άγνωστη, μέχρι πρότινος, μαχητική ομάδα, η οποία αυτοαποκαλείται «Αντίσταση στο Κασμίρ».
Τι συμβαίνει με το Κασμίρ;
Το Κασμίρ είναι ένα γραφικό σημείο στην περιοχή των Ιμαλαΐων, το οποίο πλέον βρίσκεται υπό ινδική κυριαρχία στο μεγαλύτερο μέρος του.
Το Κασμίρ χωρίστηκε το 1947 μεταξύ της Ινδίας και του Πακιστάν. Έκτοτε οι δύο χώρες εξακολουθούν να διεκδικούν την κυριαρχία του συνόλου της περιοχής.
Δύο από τους τρεις πολέμους ανάμεσα σε Ινδία και Πακιστάν έχουν γίνει για την κυριότητα της εν λόγω περιοχής. Το Κασμίρ είναι ανάμεσα στις δύο χώρες, οι οποίες και οι δύο διεκδικούν την απόλυτη κυριότητά του.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι η αναγνώριση της περιοχής ως μέρος της Ινδίας έγινε το 2019. Μέχρι τότε το Τζαμού και Καρμίρ θεωρούταν ένα ανεξάρτητο πριγκιπάτο.
Από τότε, η ινδική κυβέρνηση έχει καταπιέσει πολιτικούς ακτιβιστές και πολίτες. Μάλιστα, έχει προβεί σε χιλιάδες συλλήψεις και δρακόντιους νόμους. Τον περασμένο Οκτώβριο, το Κασμίρ ψήφισε για να επιλέξει τον πρώτο του εκλεγμένο επικεφαλής, μετά από σχεδόν μία δεκαετία.
Παράλληλα, η επίθεση στο Κασμίρ την Τρίτη αναμένεται να φέρει και μεγάλο πλήγμα στον τουρισμό της περιοχής. Ο τομέας του τουρισμού είναι πολύ σημαντικός για την περιοχή, αφού συνεισφέρει σχεδόν κατά 7 τοις εκατό στο ΑΕΠ της, σύμφωνα με το «Aljazeera». Ήδη, επιχειρήσεις του κλάδου ζήτησαν διακοπή λειτουργίας τους την Τετάρτη, υπό το φόβο ενός νέου «χτυπήματος».
Ταυτόχρονα, υπάρχουν πολλοί αντάρτες στην περιοχή, οι οποίοι αντιστέκονται στην κυβέρνηση της Ινδίας. Οι ίδιοι ζητάνε είτε την ένωση του Κασμίρ με το Πακιστάν, είτε την ίδρυση ενός ανεξάρτητου κρατιδίου. Αυτό προκαλεί αναστάτωση στο εσωτερικό, με αποτέλεσμα να υπάρχουν συχνά συγκρούσεις και πολλοί άνθρωποι να έχουν χάσει τη ζωή τους σε βάθος χρόνου.
Τι ακολούθησε μετά την επίθεση;
Μετά την επίθεση ανάμεσα στο Κασμίρ, Ινδία και Πακιστάν «μπήκαν» σε έναν νέο κύκλο εντάσεων. Αυτό συμβαίνει, καθώς το Νέο Δελχί θεωρεί ότι το εν λόγω «χτύπημα» έχει υποκινηθεί από το Ισλαμαμπάντ. Οι κατηγορίες όμως, έρχονται χωρίς να υπάρχουν απτές αποδείξεις.
Στο παρελθόν, και οι δύο χώρες έχουν προχωρήσει σε αλληλοκατηγορίες για την έναρξη συνοριακών αψιμαχιών. Με το πέρασμα του χρόνου, οι δεσμοί Ινδίας και Πακιστάν έχουν διαμορφωθεί από τις συγκρούσεις, την επιθετική διπλωματία και την αμοιβαία καχυποψία. Επίκεντρο των εντάσεων είναι η περιοχή του Κασμίρ.
Η Ινδία αμέσως χαρακτήρισε τη σφαγή ως «τρομοκρατική επίθεση» και δήλωσε πως έχει «διασυνοριακές» διασυνδέσεις. Το Πακιστάν, από την πλευρά του, αρνήθηκε οποιαδήποτε εμπλοκή.
Την Πέμπτη, τρεις ινδοί αξιωματούχοι δήλωσαν στο Reuters, πως πακιστανοί στρατιώτες χρησιμοποίησαν φορητά όπλα, για να πυροβολήσουν εναντίον ινδικής περιοχής στο Κασμίρ. Οι ίδιοι, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, ότι οι ινδοί στρατιώτες αντέδρασαν στα πυρά, αλλά δεν αναφέρθηκαν σε θύματα.
Το Πακιστάν μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών αρνήθηκε την Παρασκευή να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει την αναφορά.
Πολλοί ειδικοί αναμένουν τη στρατιωτική απάντηση του Νέου Δελχί, με τον αναλυτή Πραβίν Ντόνθι του International Crisis Group (ICG) να εκφράζει την ανησυχία ότι η επίθεση στο Κασμίρ «θα επαναφέρει τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών στις πιο σκοτεινές τους στιγμές».
Πώς αντέδρασε η Ινδία και πώς το Πακιστάν στα αντίποινα;
Η Ινδία, θεωρώντας ως υπεύθυνο για την επίθεση στο Κασμίρ το Πακιστάν, προχώρησε στην ανακοίνωση αρκετών τιμωρητικών μέτρων.
Αρχικά, υποβάθμισε τις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.
Ακόμη, ανέστειλε μία κρίσιμη συνθήκη για την κατανομή των υδάτων «Συνθήκη Ύδατος Ινδού», η οποία είχε υπογραφεί το 1960. Η συμφωνία διέπει τη διαχείριση και κατανομή υδάτων έξι ποταμών της λεκάνης του Ινδού μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν.
Τέλος, η Ινδία ακύρωσε όλες τις βίζες που είχαν χορηγηθεί σε πακιστανούς πολίτες.
Επίσης, η Ινδία ανέφερε ότι θα μειώσει το προσωπικό της στην ανώτατη επιτροπή της στη γειτονική χώρα, αλλά θα μειώσει και τον αριθμό των πακιστανών διπλωματών στο Νέο Δελχί σε 30 από 55 την 1η Μαΐου.
Το Πακιστάν χαρακτήρισε αυτές τις ενέργειες ως «ανεύθυνες». Όμως, προχώρησε και το Ισλαμαμπάντ σε ακύρωση των βιζών για ινδούς πολίτες. Παράλληλα, ανέστειλε κάθε εμπόριο με την Ινδία, μεταξύ άλλων μέσω τρίτων χωρών – με εξαίρεση τους προσκυνητές Σιχ, όπως διευκρινίζει η εφημερίδα «The Guardian»-. Ενώ «έκλεισε» και τον εναέριο χώρο στα ινδικά αεροσκάφη.
Γιατί είναι σημαντική η «Συνθήκη Ύδατος Ινδού»;
Η Συνθήκη του Ινδού για το νερό, με τη μεσολάβηση της Παγκόσμιας Τράπεζας το 1960, επιτρέπει την κοινή χρήση των υδάτων ενός συστήματος ποταμών που αποτελεί «σωσίβιο» και για τις δύο χώρες.
Υπογραμμίζεται, ότι η συνθήκη έχει «επιβιώσει» από δύο πολέμους και θεωρείτο παράδειγμα επιτυχούς διακρατικής συνεργασίας. Η συμφωνία δίνει στην Ινδία δικαιώματα στους τρεις ανατολικούς ποταμούς (Ράβι, Μπίας και Σάτλετζ), ενώ παραχωρεί το 80% της ροής των δυτικών ποταμών (Ινδός, Τζέλουμ και Τσενάμπ) στο Πακιστάν – ποτάμια από τα οποία εξαρτώνται περισσότερο από το 80% της αγροτικής παραγωγής και περίπου το 1/3 της υδροηλεκτρικής ενέργειας του Πακιστάν.
Το Ισλαμαμπάντ εξήγησε ότι η συνθήκη είναι δεσμευτική και δεν περιέχει καμία διάταξη για μονομερή αναστολή.
Το Πακιστάν το χαρακτήρισε ως «ζωτικό εθνικό συμφέρον», όπως αναφέρει το περιοδικό «Time»,. Η συνθήκη είναι απαραίτητη για την υποστήριξη της γεωργίας και της υδροηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα με 240 εκατομμύρια ανθρώπους. Η αναστολή της θα μπορούσε να οδηγήσει σε λειψυδρία σε μια εποχή που τμήματα του Πακιστάν ήδη παλεύουν με την ξηρασία και τη μείωση των βροχοπτώσεων.
Ακόμη, το Πακιστάν προειδοποίησε την Πέμπτη, πως οποιαδήποτε απόπειρα της Ινδίας να σταματήσει ή να εκτρέψει τη ροή του νερού μεταξύ τους θα θεωρηθεί «πράξη πολέμου».
Τι απαντούν οι ειδικοί για το ενδεχόμενο της διακοπής παροχής νερού από την Ινδία στο Πακιστάν;
Το ερώτημα βέβαια, είναι αν η Ινδία θα μπορούσε να συγκρατήσει ή να εκτρέψει τα ύδατα της λεκάνης του Ινδού, στερώντας το Πακιστάν από τη σωτηρία του;
Οι ειδικοί εξηγούν στο BBC, ότι είναι σχεδόν αδύνατο για την Ινδία να συγκρατήσει δεκάδες δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού από τα δυτικά ποτάμια, κατά τη διάρκεια περιόδων υψηλής ροής. Συμπληρώνουν δε, ότι δεν διαθέτει τόσο την τεράστια υποδομή αποθήκευσης, όσο και τα εκτεταμένα κανάλια που απαιτούνται για την εκτροπή τέτοιων όγκων.
«Η υποδομή που έχει η Ινδία είναι ως επί το πλείστον υδροηλεκτρικοί σταθμοί που δεν χρειάζονται μαζική αποθήκευση», δήλωσε ο Himanshu Thakkar, ειδικός σε περιφερειακούς υδάτινους πόρους με το South Asia Network on Dams, Rivers and People.
Ινδοί ειδικοί λένε ότι η ανεπαρκής υποδομή έχει εμποδίσει το Νέο Δελχί να χρησιμοποιήσει πλήρως, ακόμη και το μερίδιο 20% των υδάτων Jhelum, Chenab και Indus βάσει της συνθήκης. Αυτό είναι και ένας βασικός λόγος, που υποστηρίζουν την κατασκευή δομών αποθήκευσης. Σε αυτό, όμως, το Πακιστάν αντιτίθεται επικαλούμενο διατάξεις της Συνθήκης.
Άλλοι ειδικοί αναφέρουν πως η Ινδία μπορεί τώρα να τροποποιήσει την υπάρχουσα υποδομή, ή να κατασκευάσει νέες για να συγκρατήσει, ή να εκτρέψει περισσότερο νερό χωρίς να ενημερώσει το Ισλαμαμπάντ. «Σε αντίθεση με το παρελθόν, δεν είναι απαραίτητο η Ινδία πλέον, να μοιράζεται τα έγγραφα του έργου της με το Πακιστάν», είπε ο κ. Thakkar.
«Μια πιο πιεστική ανησυχία είναι το τι συμβαίνει κατά την ξηρή περίοδο»
Ορισμένοι ειδικοί τονίζουν ότι εάν η Ινδία αρχίσει να ελέγχει τη ροή με την υπάρχουσα και πιθανή υποδομή της, το Πακιστάν θα μπορούσε να αισθανθεί τον αντίκτυπο κατά τη διάρκεια της ξηρής περιόδου, όταν η διαθεσιμότητα νερού είναι ήδη στο χαμηλότερο επίπεδο.
«Μια πιο πιεστική ανησυχία είναι το τι συμβαίνει κατά την ξηρή περίοδο – όταν οι ροές σε όλη λεκάνη είναι χαμηλότερες, η αποθήκευση έχει μεγαλύτερη σημασία και ο χρόνος γίνεται πιο κρίσιμος», έγραψε στην εφημερίδα Dawn ο Hassan F Khan, επίκουρος καθηγητής Αστικής Περιβαλλοντικής Πολιτικής και Περιβαλλοντικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Tufts. «Εκεί θα μπορούσε να αρχίσει να γίνεται πιο έντονα αισθητή η απουσία περιορισμών της Συνθήκης», συμπλήρωσε.
Τι γίνεται με τη «Συμφωνία Simla»;
Το Πακιστάν προειδοποίησε ότι αν η ένταση κορυφωθεί, θα προχωρήσει στην αναστολή της «Συμφωνίας Simla». Η εν λόγω συμφωνία είναι μία σημαντική συνθήκη ειρήνης που υπογράφηκε μετά τον πόλεμο της Ινδίας και του Πακιστάν το 1971, ο οποίος έληξε με τη διάσπαση του Μπαγκλαντές.
Σύμφωνα με τη συμφωνία, η Ινδία και το Πακιστάν καθιέρωσαν τη Γραμμή Ελέγχου, που πρότινος ονομαζόταν Γραμμή Εκεχειρίας, ένα εξαιρετικά στρατιωτικοποιημένο de facto σύνορο που χωρίζει το αμφισβητούμενο Κασμίρ μεταξύ των δύο χωρών.
Τέλος, οι δύο χώρες δεσμεύτηκαν να διευθετούν τις διαφορές τους μέσω διαπραγματεύσεων.
Τι γίνεται με τα πυρηνικά;
Τόσο η Ινδία, όσο και το Πακιστάν, έχουν δημιουργήσει στρατούς, καθώς και πυρηνικά οπλοστάσια με την πάροδο των χρόνων.
Το Νέο Δελχί ήταν το πρώτο που πραγματοποίησε πυρηνική δοκιμή το 1974, ενώ προέβη σε μία δεύτερη περίπου 20 χρόνια αργότερα, το 1998.
Το Ισλαμαμπάντ προχώρησε στις δικές του πυρηνικές δοκιμές μόλις λίγες εβδομάδες μετά.
Οι δύο πλευρές από τότε εξοπλίστηκαν με εκατοντάδες πυρηνικές κεφαλές, συστήματα παράδοσης πυραύλων, προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη και σύγχρονα όπλα, ώστε να μπορεί η μία να αντιμετωπίσει την άλλη.
Πώς αντιδρούν ΟΗΕ και ΗΠΑ;
Ο ΟΗΕ κάλεσε την Ινδία και το Πακιστάν να επιδείξουν «τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση» έπειτα από δύο ημέρες στη διάρκεια των οποίων κλιμακώνεται η ένταση μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών.
Σε αυτό το πλαίσιο ο ΟΗΕ ζήτησε και από τις δύο πλευρές «μια ειρηνική επίλυση». «Καλούμε τις δύο κυβερνήσεις (…) να επιδείξουν τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση και να διασφαλίσουν ότι η κατάσταση δεν θα επιδεινωθεί», δήλωσε την Πέμπτη στους δημοσιογράφους ο Στεφάν Ντιζαρίκ, εκπρόσωπος του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ.
Πολλοί ξένοι ηγέτες εξέφρασαν στον Μόντι τα συλλυπητήριά τους, ενώ οι ΗΠΑ διαβεβαίωσαν ότι βρίσκονται «στο πλευρό της Ινδίας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου