Πώς να ελέγχω το κινητό του παιδιού μου;

 Πέμπτη, 24 Ιουλίου, 2025

Εφαρμογές social media, μηνύματα, φωτογραφίες στη λίστα με όσα πρέπει οι γονείς να «κατασκοπεύσουν»

Οι τυχαίοι έλεγχοι μπορούν να προστατεύσουν τους ανηλίκους από τις κακοτοπιές, αλλά το πρώτο που πρέπει να κάνετε είναι να μάθετε τον κωδικό τους

Το τηλέφωνο του παιδιού σας είναι μια πύλη για τον κόσμο του: τα φιλικά δράματα, οι ερωτικές σχέσεις, τα άγχη του σχολείου – όλα εκτυλίσσονται στους λογαριασμούς κοινωνικής δικτύωσης και στα μηνύματά του.

Είναι όμως και το μέσο από το οποίο τα παιδιά εκτίθενται σε κινδύνους. Παρότι υπάρχουν συστήματα γονικού ελέγχου και υπηρεσίες παρακολούθησης που μπορείτε να εγκαταστήσετε, τίποτα δεν είναι πιο αποτελεσματικό από το να κοιτάζετε το ίδιο το τηλέφωνο. Πρέπει όμως να το κάνετε;

Ορισμένοι γονείς θεωρούν ότι το να ψάχνουν το κινητό του παιδιού αποτελεί παραβίαση της ιδιωτικότητάς του. Αλλοι πιστεύουν ότι όσο πληρώνουν οι ίδιοι το τηλέφωνο έχουν δικαίωμα να το τσεκάρουν. Οπως συμβαίνει με τα περισσότερα πράγματα, η καλύτερη προσέγγιση μοιάζει να είναι κάπου στη μέση: όσο πιο μικρό ή ανώριμο είναι το παιδί τόσο λιγότερη ιδιωτικότητα θα πρέπει να περιμένει ότι θα έχει.

«Ενα παιδί της Δ’ Δημοτικού πρέπει να έχει διαφορετικό επίπεδο ιδιωτικότητας από έναν 17χρονο. Πρέπει να καλλιεργείτε σταδιακά την ιδιωτικότητα και το επίπεδό της να αυξάνεται όσο το παιδί μεγαλώνει» λέει η Ντεβόρα Χάιτνερ, διδάκτορας Μέσων και Τεχνολογίας και συγγραφέας του βιβλίου «Growing Up in Public: Coming of Age in a Digital World» («Μεγαλώνοντας δημοσίως: Η ενηλικίωση σε έναν ψηφιακό κόσμο»).

• Κινητά: Η συναισθηματική εξάρτηση των νέων και η απαγόρευση στα σχολεία

Ανεξαρτήτως ηλικίας ή ωριμότητας, υπάρχει ένας κανόνας αδιαπραγμάτευτος: όλοι οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν τον κωδικό του κινητού του παιδιού τους. Είναι απαραίτητο για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης ή κάποιου τραγικού γεγονότος.

Εχω μιλήσει πρόσφατα με διάφορες οικογένειες των οποίων τα έφηβα παιδιά αυτοκτόνησαν αφού έγιναν στόχος εκβιασμού με σεξουαλικό υλικό. Οι γονείς είπαν ότι μάλλον δεν θα καταλάβαιναν ποτέ τι συνέβη αν δεν είχαν πρόσβαση στο τηλέφωνο του παιδιού τους.

Αν ελέγχετε το τηλέφωνό τους τακτικά, να τους το λέτε. Εγώ λέω στα παιδιά μου ότι κάποιες φορές ρίχνω μια ματιά στο τηλέφωνό τους επειδή δεν μπορώ να φροντίζω για την ασφάλειά τους και να τους δίνω συμβουλές αν δεν ξέρω με τι έχω να κάνω. Είναι επίσης σημαντικό να τονίζετε ότι δεν το κάνετε για να τα πιάσετε να κάνουν κάτι κακό, αλλά για να τα βοηθήσετε να αποφύγουν και να λύσουν προβλήματα.

Η ιδανική στιγμή για να ξεκινήσετε τους ελέγχους είναι όταν το παιδί αποκτήσει το πρώτο του κινητό τηλέφωνο. Ετσι, μπορείτε από την αρχή να συζητήσετε μαζί του ποιους λογαριασμούς στα social media αξίζει να ακολουθεί και ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να απαντά σε μηνύματα.

Ακόμα και αν έχετε μεγαλύτερους εφήβους και δεν έχετε ελέγξει ποτέ τα τηλέφωνά τους, δεν είναι αργά. Μπορείτε να τους εξηγήσετε ότι καθημερινά εμφανίζονται νέες και σοβαρές διαδικτυακές απειλές, που καθιστούν απαραίτητη την επαγρύπνησή σας.

Μην εφησυχάζετε επειδή το παιδί σας δείχνει ευτυχισμένο και φέρεται καλά στον πραγματικό κόσμο. «Ο μετωπιαίος λοβός του εγκεφάλου δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένος πριν από τα 25 έτη. Ακόμα και το πιο ώριμο παιδί θα γίνει κάποιες φορές παρορμητικό» λέει η Νικόλ Ρόσον, ιδρύτρια της Screen Time Clinic, μιας εταιρείας που παρέχει εκπαίδευση και βοήθεια στη διαχείριση της τεχνολογίας και των ψηφιακών συσκευών σε άτομα και οικογένειες.

Τι να ελέγχετε

Εφαρμογές social media â Ελέγξτε τι δημοσιεύουν τα παιδιά σας, ποιον ακολουθούν, ποιοι τους ακολουθούν και με ποιους συνομιλούν σε προσωπικά μηνύματα. Κοιτάξτε τις ροές τους στο TikTok και στο YouTube για να δείτε τι τους εμφανίζουν οι αλγόριθμοι. Για παράδειγμα, μια συνεχής ροή βίντεο για δίαιτες ή για πολιτικό εξτρεμισμό μπορεί να σημαίνει ότι ίσως βρίσκονται σε επικίνδυνο περιβάλλον.

Μηνύματα Οι εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων, όπως το WhatsApp ή το Messages της Apple, είναι κάτι ακόμα που πρέπει να ελέγχετε – ειδικά αν υποψιάζεστε ότι υπάρχει παρενόχληση ή επικοινωνία με άγνωστα σε εσάς άτομα. Πολλά βιντεοπαιχνίδια που παίζουν τα παιδιά στα κινητά τους, όπως το Roblox, έχουν και λειτουργίες συνομιλίας εντός του παιχνιδιού, τις οποίες επίσης αξίζει να ελέγξετε.

Ιστορικό κλήσεων Μπορείτε να ελέγξετε τo ιστορικό των κλήσεων και των συνομιλιών τους στο FaceTime για να δείτε με ποιους μιλούν τα παιδιά και για πόση ώρα. Αν είναι συνεχώς κουρασμένα το πρωί, ίσως οφείλεται στο ότι ξενυχτούν για νυχτερινές συνομιλίες. (Εγώ συνιστώ στους γονείς να μην αφήνουν τις συσκευές στα δωμάτια των παιδιών τη νύχτα.)

Ψηφιακοί βοηθοί  Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ποια chatbots τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούν τα παιδιά τους και για ποιον σκοπό. Ρωτούν απλώς για βοήθεια με τις σχολικές εργασίες τους ή αναπτύσσουν κάτι που μοιάζει με φιλία με το bot; Μήπως οι συζητήσεις τους παίρνουν μια κατεύθυνση που δεν εγκρίνετε;

Φωτογραφίες Ελέγξτε προσεκτικά τις φωτογραφίες τους για να βεβαιωθείτε ότι δεν τραβούν ή αποθηκεύουν ακατάλληλες φωτογραφίες ή βίντεο. Αξίζει επίσης να ρίξετε μια ματιά στον φάκελο «πρόσφατα διαγραμμένα» στην εφαρμογή φωτογραφιών.

Κοινοποίηση τοποθεσίας  Μπορείτε να ελέγξετε εφαρμογές όπως το Snapchat, το Life360, το Messages της Apple ή το Find My για να δείτε αν τα παιδιά σας μοιράζονται την τοποθεσία τους με άτομα που δεν θέλετε να έχουν αυτή την πληροφορία.

Κάθε πότε να ελέγχετε

Η συχνότητα ελέγχου του τηλεφώνου εξαρτάται από το παιδί. Αν αρκετοί έλεγχοι στα social media δεν έχουν αποκαλύψει κάτι ανησυχητικό, μπορείτε να ελαττώσετε τους ελέγχους ή να εστιάσετε την προσοχή σας σε άλλα πεδία όπου ίσως υπάρχουν προειδοποιητικά σημάδια ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά.

Αν το παιδί σας αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικής υγείας, επιδίδεται συχνά σε ριψοκίνδυνες συμπεριφορές ή έχει υπάρξει θύμα ή θύτης εκφοβισμού, τότε ίσως χρειάζονται πιο συχνοί και ενδελεχείς έλεγχοι.

Είναι καλύτερο οι έλεγχοι να μη γίνονται προγραμματισμένα αλλά τυχαία, ώστε τα παιδιά να μην έχουν την ευκαιρία να διαγράφουν πράγματα που δεν θέλουν να δείτε. Πριν ξεκλειδώσετε το τηλέφωνό τους, είναι χρήσιμο να τα ρωτήσετε αν υπάρχει κάτι που θα τους έκανε να νιώσουν άσχημα σε περίπτωση που το δείτε. Ετσι τους δίνετε την ευκαιρία να παραδεχθούν τυχόν σφάλματα κρίσης.

Εχω ελέγξει τα κινητά των παιδιών μου και μπροστά τους και κατ’ ιδίαν. Οταν υπήρχε συγκεκριμένη ανησυχία για κάποια συνομιλία, τα καθοδήγησα στο πώς να απαντήσουν. Αλλες φορές την ώρα που κάνω έναν γρήγορο έλεγχο για να βεβαιωθώ ότι δεν έχουν εγκαταστήσει απαγορευμένες εφαρμογές, ίσως ρίξω και μια ματιά στο τηλέφωνο ενώ είναι μπροστά και τα ίδια. Ωστόσο, ένας διεξοδικός έλεγχος ενώπιον ενός εφήβου ή μιας έφηβης μπορεί να τον/τη φέρει σε αμηχανία, οπότε θα πρότεινα αυτό να το αφήσετε για κάποια άλλη στιγμή.

Πότε να σταματήσετε

Πιθανότατα δεν θα χρειαστεί να ελέγχετε το τηλέφωνο του παιδιού σας μέχρι τη στιγμή που θα πάει να ζήσει μόνο του. Οταν έχετε αποδείξεις ότι τα παιδιά σας κάνουν καλές επιλογές τις περισσότερες φορές και λειτουργούν υπεύθυνα σε ό,τι αφορά τη χρήση του τηλεφώνου τους, μπορείτε να σταματήσετε.

Τόσο η Χάιτνερ όσο και η Ρόσον προειδοποιούν να μην ελέγχουμε τα τηλέφωνα των παιδιών από απλή περιέργεια. «Καλό θα ήταν να μη σας γίνει νεύρωση» σημειώνει η Ρόσον.