Οι χαμένοι παράδεισοι της Νότιας Ευρώπης

Τετάρτη, 16 Ιουλίου, 2025

Η κλιματική αλλαγή αναδιαμορφώνει τον τουριστικό χαρακτήρα της Ευρώπης

Κόσμος κατέκλυσε την παραλία της Βαρκελώνης την περασμένη εβδομάδα, αλλά η κλιματική αλλαγή, που έχει ως αποτέλεσμα ασφυκτικές θερμοκρασίες, μετατρέπει τους άλλοτε δημοφιλείς προορισμούς της Νότιας Ευρώπης σε χαμένους παραδείσους. [A.P. Photo / Emilio Morenatti]

ΤΖΕΪΣΟΝ ΧΟΡΟΒΙΤΣ / THE NEW YORK TIMES

Οχι πολύ καιρό πριν, οικογένειες έρχονταν στις παραλίες της Μοντγάτ, λίγο έξω από τη Βαρκελώνη, έχτιζαν κάστρα στην άμμο, έπαιζαν βόλεϊ και κάθονταν με τις ώρες στην ακτογραμμή που είχε γίνει συνώνυμο των ευρωπαϊκών διακοπών. Πλέον, στα περισσότερα σημεία της περιοχής μετά βίας υπάρχει χώρος για μια πετσέτα. «Από εδώ μέχρι εκεί», λέει η 19χρονη Σοφία Μέγια δείχνοντας προς το νερό, «ήταν όλο άμμος».

Η κλιματική κρίση μετατρέπει την Ευρώπη σε έναν χαμένο καλοκαιρινό παράδεισο. Σε ολόκληρη την Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα, τη Γαλλία και αλλού οι κατακλυσμοί, η άνοδος της θαλάσσιας στάθμης, η ασφυκτική ζέστη και οι τρομακτικές πυρκαγιές μετέτρεψαν τις ποθητές γωνιές της ηπείρου σε στενάχωρες τοποθεσίες που κανείς δεν θέλει να επισκεφθεί.

Καύσωνας: «Δύο βαθμοί μπορούν να κάνουν τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο»

Ο Ιούνιος υπήρξε ο πιο βίαιος μήνας για την Ευρώπη. Και αυτό απλώς μέχρι τώρα. Στη Ρώμη οι τουρίστες αισθάνονταν σαν να βρίσκονται σε φούρνο μικροκυμάτων. Τραγουδιστές της όπερας στη Βερόνα κατέρρευσαν επί σκηνής με τα κοστούμια τους.

Η Ισπανία όμως έχει καταστεί πλέον ο λιγότερο «καλοκαιρινός» προορισμός. Οι θερμοκρασίες στον Νότο έχουν αγγίξει τους 46 βαθμούς, καταγράφοντας εθνικό ρεκόρ. Την περασμένη χρονιά, φονικές πλημμύρες έπνιξαν περισσότερους από 200 ανθρώπους στη Βαλένθια. Φέτος, σύμφωνα με τους ειδικούς, οι θάνατοι ιδίως μεταξύ ηλικιωμένων και ευπαθών έχουν αυξηθεί απότομα κυρίως λόγω των πολύ υψηλών θερμοκρασιών.

Παραλία της Βαρκελώνης κατά τη διάρκεια του πρόσφατου καύσωνα του Ιουνίου. Η Ισπανία είναι από τις χώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα, καθώς έχει καταστεί ο λιγότερο «καλοκαιρινός» προορισμός. Οι θερμοκρασίες στον Νότο έχουν αγγίξει τους 46 βαθμούς, καταγράφοντας εθνικό ρεκόρ. 

Η Βαρκελώνη, λίγα μόλις χιλιόμετρα από τη Μοντγάτ, έχει χάσει περίπου 30.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα άμμου τα τελευταία πέντε χρόνια. Η Μαρίνα δε Ορο, στα νότια της Βαλένθιας, εθεωρείτο «φιλέτο» από τους επενδυτές και κλασικός καλοκαιρινός προορισμός για τις οικογένειες της ευρύτερης περιοχής. Οι καταιγίδες των τελευταίων ετών έχουν πλέον σαρώσει ορισμένες από τις πιο διάσημες παραλίες της. Οι ειδικοί εκτιμούν πως εκατοντάδες ακόμη τετραγωνικά χιλιόμετρα παραλίας σε ολόκληρη τη χώρα θα χαθούν μέσα στην επόμενη δεκαετία, ενώ ταυτόχρονα προειδοποιούν για τον άμεσο κίνδυνο ερημοποίησης στην ενδοχώρα.

Η Ισπανία γνωρίζει, βεβαίως, πως έχει σοβαρό πρόβλημα. Σε μια εποχή όπου η Ακροδεξιά σε ολόκληρη την Ευρώπη ασκεί πιέσεις ενάντια στο λεγόμενο «Green Deal», η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του Σάντσεθ προσπαθεί να υιοθετήσει μια βιώσιμη οικολογική μετάβαση.

Η άνοδος της θαλάσσιας στάθμης, η ασφυκτική ζέστη και οι πυρκαγιές μετέτρεψαν τις ποθητές γωνιές της ηπείρου σε τοποθεσίες που κανείς δεν θέλει να επισκεφθεί.

«Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρωπότητα είναι, χωρίς αμφιβολία, η κλιματική αλλαγή», δήλωσε η Σίρα Ρέγκο, υπουργός στην κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ, ενώ χαρακτήρισε την αντιμετώπιση αυτών των αλλαγών ως «προτεραιότητα της χώρας με όρους εθνικής ασφάλειας».

Ο καύσωνας «καίει» την οικονομία της Ευρώπης

Η κυβέρνηση, υπερήφανη για την καλή απόδοση της οικονομίας της, προσπαθεί να προσελκύσει επενδύσεις ύψους εκατοντάδων δισ. ευρώ στον τομέα της βιώσιμης ενέργειας, με στόχο τη δημιουργία εκατοντάδων χιλιάδων νέων πράσινων θέσεων εργασίας. Επιδιώκει να επενδύσει σε συστήματα καιρικής πρόγνωσης για την πρόβλεψη καυσώνων και να εκπαιδεύσει τους εργαζομένους στον τομέα της υγείας, οι οποίοι αναμένεται να αντιμετωπίσουν πολύ περισσότερους ασθενείς με παθήσεις που σχετίζονται με τη ζέστη.

Τα μέτρα

Σε τοπικό επίπεδο, πόλεις όπως η Βαρκελώνη προσπαθούν επίσης να μετριάσουν τις ζημιές που προκαλεί η κλιματική αλλαγή. Η Λάια Μπόνετ, αναπληρώτρια δήμαρχος της πόλης με αρμοδιότητα την οικολογία και τον πολεοδομικό σχεδιασμό, σημείωσε ότι η Βαρκελώνη είναι «ιδιαίτερα εκτεθειμένη στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής» και ότι καταβάλλει προσπάθειες προκειμένου να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα μιας πιο ζεστής πόλης με υψηλότερη στάθμη της θάλασσας και διαβρωμένες παραλίες.

Πόση ζέστη αντέχουμε στα σπίτια μας;

Επενδύει επίσης 1,8 δισ. ευρώ ώστε να επεκτείνει τους χώρους πρασίνου, να εγκαταστήσει 200 κατασκευές σκίασης και να αντικαταστήσει κάποια πεζοδρόμια με χώμα για να απορροφά και να επαναχρησιμοποιεί καλύτερα το νερό της βροχής.

Ωστόσο, ορισμένοι ντόπιοι θεώρησαν τη ζέστη ανακούφιση από τα ασφυκτικά πλήθη των τουριστών. «Αν είναι να κάνει τόση ζέστη, τουλάχιστον θα μπορώ να περπατήσω δίπλα στη Σαγράδα Φαμίλια», είπε η Μερσέντες Λόπεζ, 67 ετών, κάτοικος της Βαρκελώνης που ζούσε δίπλα στο διάσημο μνημείο που σχεδίασε ο Αντόνι Γκαουντί. Αναγνωρίζει βέβαια ότι η καταστροφή της τουριστικής βιομηχανίας θα προκαλέσει σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Και άλλωστε με την ακραία ζέστη, ακόμη και οι ντόπιοι δεν θα μπορούν να μείνουν. «Αν συνεχίσει έτσι», είπε, «θα πρέπει μια μέρα να μετακομίσουμε στη Νορβηγία ή στη Φινλανδία».

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ