Σύνοδος Αλάσκας: Τι μάθαμε από τη συνάντηση Τραμπ – Πούτιν

  Κυριακή, 17 Αυγούστου, 2025

Νίκος Μαρκάτος

Η συνάντηση των προέδρων ΗΠΑ και Ρωσίας δεν έβγαλε «λευκό καπνό» ως προς το μέλλον της Ουκρανίας, έρχεται όμως να πιστοποιήσει ότι μπαίνουμε σε μια νέα φάση της διεθνούς πολιτικής

Τι κι αν η «τέχνη του deal» αποδείχθηκε χρήσιμη μέθοδος στον επιχειρηματικό κόσμο; Στο πεδίο της πολιτικής και των διεθνών σχέσεων δεν έχει τα ίδια αποτελέσματα όπως κατέστη σαφές από τη συνάντηση του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον ρώσο ομόλογό του, Βλαντίμιρ Πούτιν στο Άνκορατζ της Αλάσκας, για τη διευθέτηση του Ουκρανικού.

Κατά τη διάρκεια αυτού του τετ α τετ, επιστρατεύτηκαν μια σειρά από κινήσεις που παρέπεμπαν σε τηλεοπτικό show, όπως το χαρακτηριστικό κόκκινο χαλί και η βόλτα των δύο ηγετών με την αμερικανική προεδρική λιμουζίνα που τους μετέφερε στον χώρο των συνομιλιών. Όμως παρά το γενικά εγκάρδιο κλίμα, ο Τραμπ επέστρεψε στην Ουάσιγκτον χωρίς χειροπιαστά αποτελέσματα, αδυνατώντας να εξασφαλίσει ακόμη και μια προσωρινή εκεχειρία.

Ασαφές πλαίσιο

Εξετάζοντας τις δηλώσεις των δύο ηγετών, γίνεται αντιληπτό ποιος κέρδισε τι, και πόσο μακριά είμαστε ακόμη από την προοπτική της ειρήνευσης. «Δεν υπάρχει συμφωνία μέχρι να υπάρξει συμφωνία», δήλωσε ο  Τραμπ μετά τη σύνοδο, προσθέτοντας ότι «υπήρξε μεγάλη πρόοδος» -ήταν ένας έμμεσος τρόπος για να διαχειριστεί το γεγονός ότι μετά από πολύωρες συνομιλίες, δεν υπήρξε συμφωνία.

Ο Πούτιν, επανέλαβε τις πάγιες ρωσικές θέσεις, τονίζοντας ότι για να υπάρξει διευθέτηση που θα έχει διάρκεια, θα πρέπει πρώτα να εξαλειφθούν οι «πρωταρχικές αιτίες» που οδήγησαν στη σύγκρουση. Είπε, εν συνεχεία, ότι «ο Αμερικανός πρόεδρος κατανοεί ότι η Ρωσία έχει τα δικά της συμφέροντα», ενώ εξέφρασε την «ελπίδα» οι Ουκρανοί και οι Ευρωπαίοι «να μην φέρουν εμπόδια στην ειρηνευτική διαδικασία».

Πάντως, το μείζον επίτευγμα της ρωσικής διπλωματίας είναι ότι η Μόσχα εξασφάλισε και επίσημα, την άρση της διπλωματικής απομόνωσης, ανέστειλε το ενδεχόμενο νέων κυρώσεων και δεν έδωσε καμία δέσμευση επί του στρατιωτικού πεδίου. Σε κλίμα γενικής ασάφειας –το οποίο εξυπηρετεί πολύ περισσότερο το Κρεμλίνο από τον Λευκό Οίκο- αυτό που κατέστη σαφές, είναι ότι η προοπτική της ειρήνευσης στην Ουκρανία, περνά μέσα από συνεννοήσεις που αφορούν πρωτίστως τους Πούτιν και Τραμπ. Είναι ενδεικτικό ότι ο Τραμπ δήλωσε ότι είναι πιθανό να ξανασυναντηθεί με τον Πούτιν σύντομα, δίνοντας έτσι “πάσα” στον ρώσο πρόεδρο, ο οποίος παρενέβη, λέγοντας: «την επόμενη φορά, στη Μόσχα».

Παρακολουθεί η Ευρώπη

Ο Τραμπ επικοινώνησε με τον ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τους ευρωπαίους ηγέτες με σκοπό να τους ενημερώσει για το τι ακριβώς συζητήθηκε στην Αλάσκα.

Παρότι καταγράφεται μια πρώτη γενική ικανοποίηση στο Κίεβο και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για το ότι δεν συμφωνήθηκαν κάποιου είδους εδαφικές παραχωρήσεις ερήμην της ουκρανικής πλευράς, υπάρχουν πολλά στοιχεία που εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία στις ευρωπαϊκές ελίτ. Το πρώτο, είναι η προσωπική χημεία μεταξύ Τραμπ και Πούτιν, ισχυρότερη από τη σχέση μεταξύ Αμερικής και Ευρώπης,  η οποία εμπεδώνει ένα ανοίκειο, για τα διπλωματικά ήθη, προσωπικό στυλ διαμεσολάβησης.

Το δεύτερο, είναι η διαπίστωση ότι υπάρχουν διαφορετικές βλέψεις μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού. Η στρατηγική του Τραμπ είναι ξεκάθαρη: επιδιώκει να δρέψει δάφνες ειρηνοποιού, -με το να απεμπλακεί από έναν πόλεμο που δεν μπορεί να κερδίσει-, να φέρει με το μέρος των ΗΠΑ, τη Ρωσία, αλλάζοντας τον συσχετισμό εις βάρος της Κίνας, την οποία θεωρεί κύριο ανταγωνιστή των ΗΠΑ, και να βρεί μια “οδό διαφυγής”, εγκαταλείποντας τη διαχείριση του “προβλήματος” της Ουκρανίας, στα χέρια των Ευρωπαίων.

Η Ευρώπη φαίνεται να έχει μια πιο συγκεχυμένη πολιτική. Επιθυμεί τη συνέχιση ενός πολέμου τον οποίο η ίδια θα χρηματοδοτήσει εις βάρος των προϋπολογισμών των κρατών της, τη στιγμή που οι ανάγκες της Ουκρανίας σε έμψυχο δυναμικό και συστήματα αεράμυνας απαιτούν μια άλλου είδους εξωτερική πολιτική σε επίπεδο αριθμών.

Αυτή η δομική παραδοχή, ότι υπάρχουν διαφορετικές στρατηγικές ένθεν κακείθεν, τις οποίες η ρωσική πλευρά αντιλαμβάνεται, δίνει τη δυνατότητα στη Μόσχα, να επενδύει σε ένα στυλ διπλωματίας που εναλλάσσει την ψυχραιμία με τον κυνισμό και την προσβολή με το χιούμορ. Περίτρανη απόδειξη, η συμβολική και προβοκατόρικη κίνηση του ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, να προσέλθει στο Ανκορατζ, φορώντας φούτερ με τα αρχικά της Σοβιετικής Ένωσης (CCCP – ΕΣΣΔ στα ρωσικά) και η ανακοίνωση του ρωσικού δικτύου Russia Today, ότι οι δημοσιογράφοι που επέβαιναν στο προεδρικό αεροσκάφος σερβιρίστηκαν «κοτόπουλο Κιέβου», σε έναν περίεργο αλλά γεμάτο νόημα αστεϊσμό, που δηλώνει τις άγριες προθέσεις της Μόσχας σε σχέση με την Ουκρανία.

«Όταν δεν έχεις θέση στο τραπέζι, έχεις στο μενού», λέει μια παλιά διπλωματική παροιμία. Τα όσα συμφωνήθηκαν στην Αλάσκα μεταξύ αμερικανικής και ρωσικής ηγεσίας, απόντος του Κιέβου, προδιαθέτουν για τον ρόλο που πιθανότατα θα έχει η Ουκρανία γενικότερα και ο πρόεδρός της, Ζελένσκι, στον μεταπολεμικό κόσμο της πολιτικής «γαστρονομίας».  TO BHMA