Τι προβλέπει η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό

Σάββατο, 19 Μαρτίου, 2016

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Προϊόν αλλεπάλληλων Συνόδων Κορυφής και σκληρού ανατολίτικου παζαριού με την Τουρκία, η συμφωνία για το προσφυγικό τίθεται σε εφαρμογή στις 20 Μαρτίου, όσον αφορά τις επαναπροωθήσεις και την επανεγκατάσταση των προσφύγων.

Παράλληλα, βρέθηκε φόρμουλα παράκαμψης του κυπριακού βέτο στο άνοιγμα διαπραγματευτικών κεφαλαίων ένταξης της Τουρκίας, η οποία μεταξύ άλλων θα λάβει και επιπλέον κονδύλια, δεσμεύεται να ανακόψει τις προσφυγικές ροές και να δεχτεί την επαναπροώθησή προσφύγων από τα ελληνικά νησιά. Τούρκοι αξιωματούχοι θα αποκτήσουν παρουσία στα ελληνικά νησιά και έλληνες αξιωματούχοι στην Τουρκία, ώστε να εγγυηθούν την τήρηση των ανωτέρω.

Όσον αφορά την κατανομή για επανεγκατάσταση των προσφύγων σε χώρες τις ΕΕ, αυτή παραμένει σε εθελοντική βάση, γεγονός που καθιστά επισφαλή την εφαρμογή της από τα κράτη-μέλη, δεδομένης της μέχρι απροθυμίας πολλών εξ αυτών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.

Η συμφωνία εμπεριέχει προτάσεις συμβιβασμού σε τέσσερα σημεία:

• Σε σχέση με τις ενστάσεις της Κύπρου για το άνοιγμα των κεφαλαίων, υπάρχει συμβιβασμός που ικανοποιεί σύμφωνα με την ίδια πηγή τόσο την Κύπρο όσο και την Τουρκία, για το άνοιγμα του Κεφαλαίου 33 (προϋπολογισμός), το οποίο δεν έχει μπλοκαριστεί από την Κύπρο, και το οποίο θα ανοίξει εντός της ολλανδικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ -δηλαδή μέχρι τον Ιούνιο.

• Ορίζεται η 20ή Μαρτίου ημερομηνία εφαρμογής του σχεδίου επαναπροώθησης στην Τουρκία των προσφύγων που έρχονται παράνομα στην Ελλάδα και επανεγκατάστσης σε χώρες της ΕΕ μόνο των Σύρων προσφύγων, στη βάση της αρχής «ένας προς έναν», δηλαδή για κάθε Σύρο που επιστρέφει από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία ένα Σύρος θα μεταφέρεται για επανεγκατάσταση στην ΕΕ.

• Σε σχέση με τη νομιμότητα του εν λόγω σχεδίου επισημαίνεται ότι θα είναι σε πλήρη συμφωνία με το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, θα σέβεται δηλαδή την αρχή της ατομικής εξέτασης κάθε αίτησης ασύλου, ενώ στην τελική συμφωνία θα υπάρχει σαφής αναφορά στην αρχή μη επαναπροώθησης και στις μη συλλογικές επιστροφές.

• Σε σχέση με την οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας για τους πρόσφυγες θα επιταχυνθεί η εκταμίευση των τριών δισ. ευρώ που έχουν ήδη συμφωνηθεί και η ΕΕ θα ενεργοποιήσει έως το τέλος του 2018 επιπρόσθετα κονδύλια ύψους τριών δισ. ευρώ.

Αναλυτικά η συμφωνία προβλέπει:

1. Όλοι οι νέοι παράνομοι μετανάστες που διέρχονται από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά ξεκινώντας από τις 20 Μαρτίου του 2016 θα πρέπει να επιστραφούν στην Τουρκία. Αυτό θα γίνει σε πλήρη συμφωνία με την ΕΕ και το διεθνές δίκαιο, αποκλείοντας έτσι κάθε είδους συλλογική απέλαση. Όλοι οι μετανάστες θα πρέπει να προστατεύονται σύμφωνα με τα σχετικά διεθνή πρότυπα και το σεβασμό της αρχής της μη επαναπροώθησης. Θα είναι ένα προσωρινό και έκτακτο μέτρο που είναι αναγκαίο για να τερματιστεί η ανθρώπινη δυστυχία και να αποκατασταθεί η δημόσια τάξη. Οι μετανάστες που φτάνουν στα ελληνικά νησιά θα καταχωρηθούν δεόντως και οποιαδήποτε αίτηση ασύλου θα υποβληθεί από τις ελληνικές αρχές σε επεξεργασία ξεχωριστά, σύμφωνα με την οδηγία για τις διαδικασίες ασύλου, σε συνεργασία με την UNHCR. Οι μετανάστες που δεν ζητούν άσυλο ή αυτοί των οποίων η αίτηση έχει βρεθεί αβάσιμη ή απαράδεκτη, σύμφωνα με την εν λόγω οδηγία θα επιστρέφονται στην Τουρκία. Η Τουρκία και η Ελλάδα, επικουρούμενες από τα όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ, θα λάβουν τα απαραίτητα μέτρα και θα συμφωνήσουν για ότι τυχόν αναγκαίες διμερείς ρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της παρουσίας των Τούρκων αξιωματούχων σε ελληνικά νησιά και Ελλήνων αξιωματούχων στην Τουρκία από τις 20 Μαρτίου 2016, για να εξασφαλιστούν οι επαφές και με αυτόν τον τρόπο να διευκολυνθεί η ομαλή λειτουργία του εν λόγω καθεστώτος. Το κόστος των επιχειρήσεων επιστροφής των παράνομων μεταναστών θα καλυφθεί από την ΕΕ.

2. Για κάθε Σύριο ο οποίος επιστρέφεται στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά, ένας άλλος Σύριος θα πρέπει να επανεγκατασταθεί από την Τουρκία στην ΕΕ λαμβάνοντας υπόψη τα κριτήρια ευπάθειας των Ηνωμένων Εθνών. Θα δημιουργηθεί ένας μηχανισμός με τη συνδρομή της Επιτροπής, των οργανισμών της ΕΕ και άλλων κρατών μελών, καθώς και την UNHCR, για να εξασφαλιστεί ότι η αρχή αυτή θα εφαρμοστεί από την ίδια μέρα που θα ξεκινήσουν οι επιστροφές. Προτεραιότητα θα δοθεί στους μετανάστες που δεν έχουν προηγουμένως εγγραφεί ή προσπάθησαν να εισέλθουν στην ΕΕ παράνομα. Από την πλευρά της ΕΕ, η επανεγκατάσταση στο πλαίσιο του παρόντος μηχανισμού θα πραγματοποιηθεί, αρχικά, τιμώντας τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί από τα κράτη μέλη στα συμπεράσματα των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών που συνήλθαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου, στις 20 Ιουλίου 2015, εκ των οποίων 18.000 θέσεις για επανεγκατάσταση παραμένουν ακόμα ανοιχτές. Οποιαδήποτε περαιτέρω ανάγκη για επανεγκατάσταση θα διεξάγεται από μια παρόμοια εθελοντική συμφωνία μέχρι το ανώτατο όριο των επιπλέον 54.000 ατόμων. Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου συγχαίρουν την πρόθεση της Επιτροπής να προτείνει την τροποποίηση της απόφασης μετεγκατάστασης της 22 Σεπτεμβρίου 2015, ώστε να καταστεί δυνατή η οποιαδήποτε δέσμευση επανεγκατάστασης που αναλαμβάνεται στο πλαίσιο αυτής της ρύθμισης να αντισταθμιστεί από μη διατιθέμενες θέσεις στο πλαίσιο της απόφασης. Αν οι ρυθμίσεις αυτές δεν πληρούν το στόχο του τερματισμού της παράνομης μετανάστευσης και οι αριθμοί των επιστροφών είναι κοντά στους αριθμούς που προβλέπονται παραπάνω, ο μηχανισμός αυτός θα πρέπει να αναθεωρηθεί. Σε περίπτωση που ο αριθμός των επιστροφών υπερβαίνει τους αριθμούς που προβλέπονται παραπάνω, ο μηχανισμός αυτός θα πρέπει να διακόπτεται.

3. Η Τουρκία θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για την πρόληψη νέων δρομολογίων είτε στη θάλασσα είτε την ξηρά για παράνομη μετανάστευση που θα ανοίξουν από την Τουρκία προς την ΕΕ, και θα συνεργαστεί με τα γειτονικά κράτη, καθώς και την ΕΕ προς αυτή την κατεύθυνση.

4. Μόλις τα παράνομα περάσματα μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ παύσουν να υφίστανται, ή τουλάχιστον έχουν ουσιαστικά και σταθερά περιοριστεί, ένα Εθελοντικό Σύστημα Ανθρωπιστικής Εισόδου θα ενεργοποιηθεί. Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα συμβάλουν σε εθελοντική βάση στο εν λόγω καθεστώς.

5. Η εκπλήρωση του σχεδίου για την απελευθέρωση της βίζας θα επιταχυνθεί από όλα τα συμμετέχοντα κράτη μέλη με σκοπό την άρση των προϋποθέσεων βίζας για τους Τούρκους πολίτες, το αργότερο μέχρι το τέλος του Ιουνίου το 2016, υπό την προϋπόθεση ότι όλα τα σημεία αναφοράς θα έχουν εκπληρωθεί. Για το σκοπό αυτό, η Τουρκία θα λάβει τα αναγκαία μέτρα ώστε να εκπληρώσει τις υπόλοιπες απαιτήσεις για να μπορέσει η Επιτροπή να κάνει, μετά την απαιτούμενη αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τα κριτήρια αξιολόγησης, κατάλληλη πρόταση μέχρι το τέλος του Απριλίου, με βάση την οποία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο μπορεί να πάρει μια τελική απόφαση.

6. Η ΕΕ, σε στενή συνεργασία με την Τουρκία, θα επιταχύνει περαιτέρω την εκταμίευση των αρχικά κατανεμηθέντων 3 δισεκατομμυρίων ευρώ στο πλαίσιο της Διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία και θα εξασφαλίσει χρηματοδότηση περαιτέρω σχεδίων για τα άτομα υπό καθεστώς προσωρινής προστασίας με ταχεία βοήθεια από την Τουρκία πριν από την τέλη Μαρτίου. Ένας πρώτος κατάλογος των συγκεκριμένων έργων για τους πρόσφυγες, κυρίως στον τομέα της υγείας, της εκπαίδευσης, των υποδομών, των τροφίμων και τα άλλα έξοδα διαβίωσης, που μπορούν να χρηματοδοτηθούν άμεσα από αυτόν το μηχανισμό, θα προσδιοριστούν από κοινού μέσα σε μια εβδομάδα. Μόλις οι πόροι αυτοί πρόκειται να χρησιμοποιηθούν πλήρως, και εφόσον τηρούνται οι παραπάνω δεσμεύσεις, η ΕΕ θα κινητοποιήσει πρόσθετη χρηματοδότηση για τη Διευκόλυνση της τάξεως των επιπλέον 3 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το τέλος του 2018.

7. Η ΕΕ και η Τουρκία χαιρετίζουν τις εν εξελίξει εργασίες για την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης.

8. Η ΕΕ και η Τουρκία επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να αναζωογονήσουν την ενταξιακή διαδικασία, όπως αυτή ορίζεται στην κοινή τους δήλωση της 29 Νοεμβρίου 2015. Εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για το άνοιγμα του κεφαλαίου 17 στις 14 Δεκεμβρίου 2015 και αποφάσισαν, ως επόμενο βήμα, να ανοίξουν το κεφάλαιο 33 κατά τη διάρκεια της Ολλανδικής Προεδρίας. Χαιρέτισαν το ότι η Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση προς το σκοπό αυτό, τον Απρίλιο. Οι προπαρασκευαστικές εργασίες για το άνοιγμα άλλων κεφαλαίων θα συνεχιστούν με επιταχυνόμενο ρυθμό, με την επιφύλαξη των θέσεων των κρατών μελών σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες.

9. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα συνεργαστούν με την Τουρκία σε κάθε κοινή προσπάθεια για τη βελτίωση των ανθρωπιστικών συνθηκών στο εσωτερικό της Συρίας, ιδίως σε ορισμένες περιοχές κοντά στα τουρκικά σύνορα, που θα επιτρέψει τον τοπικό πληθυσμό και τους πρόσφυγες να ζήσουν σε περιοχές που θα είναι πιο ασφαλείς.

And in English:

PRESS RELEASE 144/16 18/03/2016

EU-Turkey statement, 18 March 2016

Today the Members of the European Council met with their Turkish counterpart. This was the third meeting since November 2015 dedicated to deepening Turkey-EU relations as well as addressing the migration crisis. The Members of the European Council expressed their deepest condolences to the people of Turkey following the bomb attack in Ankara on Sunday. They strongly condemned this heinous act and reiterated their continued support to fight terrorism in all its forms. Turkey and the European Union reconfirmed their commitment to the implementation of their joint action plan activated on 29 November 2015. Much progress has been achieved already, including Turkey's opening of its labour market to Syrians under temporary protection, the introduction of new visa requirements for Syrians and other nationalities, stepped up security efforts by the Turkish coast guard and police and enhanced information sharing. Moreover, the European Union has begun disbursing the 3 billion euro of the Facility for Refugees in Turkey for concrete projects and work has advanced on visa liberalisation and in the accession talks, including the opening of Chapter 17 last December. On 7 March 2016, Turkey furthermore agreed to accept the rapid return of all migrants not in need of international protection crossing from Turkey into Greece and to take back all irregular migrants intercepted in Turkish waters. Turkey and the EU also agreed to continue stepping up measures against migrant smugglers and welcomed the establishment of the NATO activity on the Aegean Sea. At the same time Turkey and the EU recognise that further, swift and determined efforts are needed.

In order to break the business model of the smugglers and to offer migrants an alternative to putting their lives at risk, the EU and Turkey today decided to end the irregular migration from Turkey to the EU. In order to achieve this goal, they agreed on the following additional action points: 1) All new irregular migrants crossing from Turkey into Greek islands as from 20 March 2016 will be returned to Turkey. This will take place in full accordance with EU and international law, thus excluding any kind of collective expulsion. All migrants will be protected in accordance with the relevant international standards and in respect of the principle of non-refoulement. It will be a temporary and extraordinary measure which is necessary to end the human suffering and restore public order. Migrants arriving in the Greek islands will be duly registered and any application for asylum will be processed individually by the Greek authorities in accordance with the Asylum Procedures Directive, in cooperation with UNHCR. Migrants not applying for asylum or whose application has been found unfounded or inadmissible in accordance with the said directive will be returned to Turkey. Turkey and Greece, assisted by EU institutions and agencies, will take the necessary steps and agree any necessary bilateral arrangements, including the presence of Turkish officials on Greek islands and Greek officials in Turkey as from 20 March 2016, to ensure liaison and thereby facilitate the smooth functioning of these arrangements. The costs of the return operations of irregular migrants will be covered by the EU. 2) For every Syrian being returned to Turkey from Greek islands, another Syrian will be resettled from Turkey to the EU taking into account the UN Vulnerability Criteria. A mechanism will be established, with the assistance of the Commission, EU agencies and other Member States, as well as the UNHCR, to ensure that this principle will be implemented as from the same day the returns start. Priority will be given to migrants who have not previously entered or tried to enter the EU irregularly. On the EU side, resettlement under this mechanism will take place, in the first instance, by honouring the commitments taken by Member States in the conclusions of Representatives of the Governments of Member States meeting within the Council on 20 July 2015, of which 18.000 places for resettlement remain. Any further need for resettlement will be carried out through a similar voluntary arrangement up to a limit of an additional 54.000 persons. The Members of the European Council welcome the Commission's intention to propose an amendment to the relocation decision of 22 September 2015 to allow for any resettlement commitment undertaken in the framework of this arrangement to be offset from non-allocated places under the decision. Should these arrangements not meet the objective of ending the irregular migration and the number of returns come close to the numbers provided for above, this mechanism will be reviewed. Should the number of returns exceed the numbers provided for above, this mechanism will be discontinued. 

3) Turkey will take any necessary measures to prevent new sea or land routes for illegal migration opening from Turkey to the EU, and will cooperate with neighbouring states as well as the EU to this effect. 4) Once irregular crossings between Turkey and the EU are ending or at least have been substantially and sustainably reduced,

International Summit

a Voluntary Humanitarian Admission Scheme will be activated. EU Member States will contribute on a voluntary basis to this scheme. 5) The fulfilment of the visa liberalisation roadmap will be accelerated vis-à-vis all participating Member States with a view to lifting the visa requirements for Turkish citizens at the latest by the end of June 2016, provided that all benchmarks have been met. To this end Turkey will take the necessary steps to fulfil the remaining requirements to allow the Commission to make, following the required assessment of compliance with the benchmarks, an appropriate proposal by the end of April on the basis of which the European Parliament and the Council can make a final decision. 6) The EU, in close cooperation with Turkey, will further speed up the disbursement of the initially allocated 3 billion euros under the Facility for Refugees in Turkey and ensure funding of further projects for persons under temporary protection identified with swift input from Turkey before the end of March. A first list of concrete projects for refugees, notably in the field of health, education, infrastructure, food and other living costs, that can be swiftly financed from the Facility, will be jointly identified within a week. Once these resources are about to be used to the full, and provided the above commitments are met, the EU will mobilise additional funding for the Facility of an additional 3 billion euro up to the end of 2018. 7) The EU and Turkey welcomed the ongoing  work on the upgrading of the Customs Union. 8) The EU and Turkey reconfirmed their commitment to re-energise the accession process as set out in their joint statement of 29 November 2015. They welcomed the opening of Chapter 17 on 14 December 2015 and decided, as a next step, to open Chapter 33 during the Netherlands presidency. They welcomed that the Commission will put forward a proposal to this effect in April. Preparatory work for the opening of other Chapters will continue at an accelerated pace without prejudice to Member States' positions in accordance with the existing rules. 9) The EU and its Member States will work with Turkey in any joint endeavour to improve humanitarian conditions inside Syria, in particular in certain areas near the Turkish border which would allow for the local population and refugees to live in areas which will be more safe. All these elements will be taken forward in parallel and monitored jointly on a monthly basis. The EU and Turkey decided to meet again as necessary in accordance with the joint statement of 29 November 2015. Press office - General Secretariat of the Council Rue de la Loi 175 - B-1048 BRUSSELS - Tel.: +32 (0)2 281 6319 press.office@consilium.europa.eu - www.consilium.europa.eu/press