Αυτοί... οι πρόγονοι της Μέρκελ
Του ΛΕΩΝΙΔΑ Κ. ΚΑΡΝΑΡΟΥ
Ιστορικού Ερευνητή – Συγγραφέα
Η μεγάλη Σφαγή της 18ης Ιουλίου 1944 στην Κεραμιδιά και στη Δάμιζα, Ηλείας
Το ιστορικό: «Μια διμοιρία των Γερμανών με πλήρη οπλισμό ανή¬μερα της Αγίας Μαρίνας, 17-7-1944, πέρασε από την Κεραμιδιά ερχόμενη από την πάνω Πηνεία κάνοντας περιπολία. Οι διμοιρίες αυτές -περίπολοι- ήταν ο φόβος και ο τρόμος των χωρικών.
Σκότωναν χωρίς δισταγμό, έκαιγαν τα σπίτια όσων είχαν σχέση με το ΕΑΜ, έκαιγαν εξοχικά και σπαρτά.
Στο χωριό Αγραπιδοχώρι, είχαν φτάσει στο σημείο να κάψουν και κουβέλια με μελίσσια.
Οι Γερμανοί αυτοί, αφού έκαναν βόλτα στο χωριό ερευνώντας και ελέγχοντας τα πάντα, πήραν ό,τι τρόφιμα χρειάστηκαν κάνοντας και μιας μορφής "πλιάτσικο", αναχώρησαν κάποια στιγμή για τη βάση τους στην Αμαλιάδα. Πριν φύγουν για την Αμαλιάδα χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Η μία ομάδα τράβηξε το δημόσιο δρόμο και διαμέσου των χωριών Δάφνης και Χαβαρίου έφθασε στην Αμαλιάδα. Η άλλη ομάδα θέλησε να ακολουθήσει άλλο δρόμο, μέσω του χωρίου Κρυονέρι (Λόπεσι). Την πορεία της δεύτερης ομάδας των Γερμανών παρακολουθούσαν κάποιοι αντάρτες από τη θέση "Αγία Παρασκευή", όπου βρίσκονταν.
Λίγο πριν από το Κρυονέρι και στη θέση "Μαυρόχωμα", οι αντάρτες επιτέθηκαν στους Γερμανούς. Το αποτέλεσμα ήταν να σκοτωθούν δύο Γερμανοί στρατιώτες, να τραυματιστούν άλλοι δύο και από τους αντάρτες να πληγωθεί μόνο ένας. Μετά από αυτήν την συμπλοκή οι διασωθέντες Γερμανοί μαζί με τους τραυματίες τους, τράπηκαν σε φυγή για την Αμαλιάδα. Το επόμενο πρωινό, 18 Ιουλίου 1944, ολόκληρη στρατιά Γερμανών ανέβηκαν
από την Αμαλιάδα στην Κεραμιδιά με στόχο την ανελέητη εκδίκηση. Τότε ο σκοπός που φύλαγε στο χωριό μόλις είδε τους Γερμανούς φώναξε σαν τελάλης: "Γερμανοί στο Καλπάκι". Σε λίγο οι Γερμανοί έστησαν το βαρύ οπλισμό τους, όλμους, πυροβόλα και πολυβόλα στα αλώνια των Ρουτσαίων στα Χάνια και άρχισαν να χτυπούν την Κεραμιδιά».
13. Όλος ο γερμανικός στρατός μπήκε στο χωριό και άρχισε την καταστροφή. Οι στρατιώτες του Χίτλερ έσφαζαν όποιον έβρισκαν μπροστά τους. Οι γέροντες και μερικά παιδάκια έμειναν στο χωριό με την ελπίδα ότι η ηλικία τους θα εμπόδιζε τους κακούργους να τους αφαιρέσουν τη ζωή. Εκείνοι όμως δεν σεβάστηκαν ούτε τα γηρατειά, μπροστά στα οποία όλοι οι άνθρωποι της γης υποκλίνονται με σεβασμό, ούτε και τα νήπια. Και ενώ η φωτιά έκαιγε κάθε τι που με μόχθο και στερήσεις πολλών ετών είχε αποκτηθεί, οι Γερμανοί στρατιώτες, στην ψυχή των οποίων δεν υπήρχε τίποτε το ανθρώπινο, πυροβολούν και σκοτώνουν τους γέροντες καιτους ρίχνουν στη φωτιά. 14
- «Στην αυλή του Τσιχλή έσφαξαν δύο παιδιά: Την Παρασκευούλα Ανδριοπούλου, 9 ετών και τον Νίκο Παναγιωτόπουλο, 11 ετών.
- Τη Χριστοπούλου - Παναγιωτοπούλου, έγκυο οχτώ μηνών, και την κόρη της Μαγδαληνή, 5 ετών, την έσφαξαν στη θέση Μπότση και τις έριξαν σε μια γράνα. Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος που βρέθηκε σφαγμέ¬νος στην αυλή του Τσιχλή ήταν επίσης γιος της. Μόλις ο άντρας της Βασίλης Παναγιωτόπουλος έμαθε τη σφαγή της οικογένειάς του πήδηξε από ένα ψηλό βράχο στη θέση Μπούκα κι αυτοκτόνησε.
- Τη Μέλπω Ανδριοπούλου, 35 περίπου ετών, την έσφαξαν στην εξοχή της στη θέση Κάμπος.
- Τη Βασιλική Κωνσταντοπούλου, 75 ετών, την έσφαξαν μέσα στο σπίτι της.
- Τη Μάρθα Μπουντουβή, 17 ετών, την σκότωσαν στη θέση Μπότση αφού την κακομεταχειρίστηκαν.
- Μέσα στο Μουζικαίικο λαγκάδι, βρέθηκαν ο Σπύρος Σπύρου, 45 ετών, η γυναίκα του, 35
ετών, ο γιο τους Αντώνης, 5 ετών και τραυματισμένη η κόρη τους, που τελικά σώθηκε.
- Την Ευγενία Μπουντουβή, 65 ετών, την έκαψαν στο φούρνο του σπιτιού της.
- Ακόμα έκαψαν ζωντανές, τη Φωτεινή Ασημακοπούλου, τη Μάρθα Δημητρακοπούλου και την
Ευανθία Κουράφαλου, 80 ετών.
- Σκότωσαν τον Αριστοτέλη Ανδριόπουλο, 75 ετών, γιατί φυγάδευσε δυο νέες κοπέλες που είχαν πάρει ομήρους οι Γερμανοί, την Αλίκη και τη Φανή Κουράφαλου.
- Τον Γεώργιο Λιακόπουλο από τη Δαφνιώτισσα τον έκαψαν ζωντανό πάνω στη θημωνιά του σιταριού του.
- Κατακρεούργησαν σαν αρνί τον Γιάννη Χόκια από τη Δαφνιώτισσα στη θέση Μαυρόχωμα.
- Στο υπόγειο του Μπουντουβή είχαν μαζέψει 35 - 40 γυναικόπαιδα και γέρους για να τα εκτελέσουν μετά το κάψιμο του χωριού. Σώθηκαν όμως την τελευταία στιγμή.
Άλλοι λένε πως διέφυγαν ηρωικά από την πίσω πόρτα του υπογείου και άλλοι πως τους άφησε ένας Αυστριακός στρατιώτης, που έπειτα τον σκότωσαν οι Γερμανοί». 15
Ο δικηγόρος Γεώργιος Δημακόπουλος σε άρθρο του στην εφημερίδα «Νέα Αμαλιάς» 6 χρόνια μετά την καταστροφή, στις 17-7-1950, μεταξύ των άλλων σφαγιασθέντων αναφέρει και τους:
- Σπύρο Δραγώνα με τη γυναίκα του και το παιδί τους, 15 χρονών και
- την Γιαννούλα Διον. Ασημακοπούλου, 7 χρονών.
- Σημειώνει επίσης τη ξεχωριστή θέση που παίρνει η σφαγή της όμορφης Πασχαλίας Παπαπροκοπίου, γυναίκα του τότε δασικού της περιοχής. Σε μια στιγμή βλέπει ένα Γερμανό που άρπαξε το μικρό παιδί της και ήταν έτοιμος να το σφάξει. Τότε η μάνα έξαλλη από τη φρίκη και τον πόνο, με οδηγό το μητρικό φίλτρο, βγαίνει από την κρύπτη της, τρέχει πέφτει στα πόδια του δήμιου του παιδιού της και κλαίγοντας τον ικετεύει να του χαρίσει τη ζωή. Μα ο δήμιος δεν
συγκινείται. Απεναντίας, εξαγριώνεται, αρπάζει από τα μαλλιά τη νεαρή γυναίκα και μπροστά στα μάτια του παιδιού της, της κόβει το κεφάλι με το μαχαίρι. Το παιδί αλλόφρων από το μακάβριο θέαμα, τρέχει και μεταδίδει τη φρικτή είδηση στον πατέρα του. Κι έτσι για μια ακόμη φορά η μάννα σώζει το παιδί της δίνοντας τη δική της ζωή.
«Στο Ηρώο της Κεραμιδιάς το οποίο ανεγέρθηκε με δαπάνες του Συλλόγου των απανταχού
Κεραμιδιωτών, έχουν αναγραφεί και τα ονόματα των:
- Χρήστου Παναγιωτόπουλου και
- Νικολίτσας Παπανικολοπούλου.
Στην Κεραμιδιά οι Γερμανοί έκαψαν πάνω από 150 σπίτια, μέσα σε δυο περίπου ώρες. Βιάζονταν να τελειώσουν, φοβούμενοι μήπως κατέβουν οι αντάρτες από την ορεινή Πηνεία και τους προλάβουν. Είχαν πάρει εκδίκηση για την ήττα τους από τους αντάρτες στο Μαυρόχωμα. Το θέαμα που άφησαν πίσω τους ήταν φρικιαστικό. Άνθρωποι αθώοι, σφαγμένοι. Γέροι
απανθρακωμένοι. Όλα είχαν γίνει στάχτη. Τίποτα δεν είχε απομείνει από την περιουσία των χωρικών. Κι όμως οι διμοιρίες αυτές της σφαγής δεν ήταν παρά διμοιρίες δειλών. Αντί να στραφούν εναντίον εκείνων που τους προκάλεσαν τις πρώτες τους απώλειες, έσφαξαν
ανυπεράσπιστους ανθρώπους».
17 Με βαμμένα ακόμα τα χέρια τους με το αίμα των αθώων θυμάτων πήγαν και στο διπλανό χωριό, τη Δάφνη (Δάμιζα), σκότωσαν τους μόνους που βρήκαν στο χωριό, τη Νικολίτσα Παπανικολοπούλου και την Αμαλία Βαντάνα και έβαλαν και εκεί φωτιά στα σπίτια, που έμειναν μισοκαμμένα γιατί οι Γερμανοί το έβαλαν στα πόδια, όταν άκουσαν ότι έρχονται παρτιζάνοι.
Τέσσερις χειμώνες μετά, το 1947, διαβάζουμε στον τοπικό τύπο ότι στα χωριά αυτά «τα σπίτια
κατάκεινται ακόμη εις ερείπια και οι κάτοικοι ζουν μέσα σε πρόχειρες τρώγλες που πρόχειρα
κατασκεύασαν. Το Κράτος έλαβε κάποια μέριμνα για άλλα πυροπαθή μέρη, αλλά για τα δυο αυτά χωριά δεν ηκούσθη μέχρι σήμερον τίποτε που να δίνη στους ανθρώπους που κατοικούν και την ελάχιστη ελπίδα ότι θα ανοικοδομηθούν τα σπίτια τους».
18 Κλείνοντας, θεωρούμε ότι θα πρέπει η νέα Δημοτική Αρχή του Δήμου Ήλιδας να ξεκινήσει τη
διαδικασία να χαρακτηριστούν με Προεδρικό Διάταγμα τα 3 χωριά του Δήμου μας ως «Μαρτυρικά Χωριά». Μέσω του «Εθνικού Συμβουλίου διεκδίκησης των
οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα» να απαιτήσει επανορθώσεις για τις καταστροφές στις υποδομές κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Να απαιτήσει επίσης από τη
Γερμανία να ζητήσει «ΣΥΓΓΝΩΜΗ» για τα εγκλήματα που προξένησαν τα στρατεύματα κατοχής της. Το παλιό σχολείο της Κεραμιδιάς να μετατραπεί σε μουσείο μνήμης, στο οποίο θα συγκεντρωθούν και θα εκτείθενται φωτογραφίες των θυμάτων, κειμήλια και ντοκουμέντα εκείνης της εποχής. Τέλος, να πραγματοποιούνται κάθε χρόνο εκδηλώσεις και πορείες
από την Αμαλιάδα προς τα τρία μαρτυρικά χωριά, ώστε να κρατείται ζωντανή η μνήμη των θυμάτων της σφαγής.
13 «Κεραμιδιά Ηλείας. Χθες, Σήμερα, Αύριο», Γεώργιος
Ντελόπουλος, έκδοση Συλλόγου Κεραμιδιωτών Αθήνας «Αγία
Μαρίνα», Αθήνα 2000, σελ. 105-109
14 «Πένθιμες Ιστορικές Σελίδες - Μια θλιβερή επέτειος», Γεώργιος
Δημακόπουλος στην εφημ. «Νέα Αμαλιάς» της 17-7-1950
15 «Κεραμιδιά Ηλείας. Χθες, Σήμερα, Αύριο», ό.π., σελ. 105-109
16 «Πένθιμες Ιστορικές Σελίδες - Μια θλιβερή επέτειος», ό.π.
17 «Κεραμιδιά Ηλείας. Χθες, Σήμερα, Αύριο», ό.π., σελ. 105-109
18 εφημ. «Νέα Αμαλιάς» της 24-11-1947
ΛΕΩΝΙΔΑΣ Κ. ΚΑΡΝΑΡΟΣ
Ιστορικού Ερευνητή – Συγγραφέα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου