Ερωτηματικά για τον αρχιτέκτονα του ναού Αγ. Νικολάου

 Δευτέρα, 3 Φεβρουαρίου, 2014

Του Θεόδωρου Καλμούκου

Το σχέδιο του ναού του Αγίου ΝικολάουΒΟΣΤΩΝΗ. Σωρεία προβληματικών έργων και σχεδίων, μηνύσεων, καταδικαστικών αποφάσεων και επιβολής προστίμων, αλλά και διακανονισμών, φαίνεται να έχει στο ενεργητικό του ο Ισπανός αρχιτέκτονας Σαντιάγκο Καλατράβα, ο οποίος, ως γνωστόν, επιλέχθηκε να σχεδιάσει τον νέο ναό του Αγίου Νικολάου στο «Σημείο Μηδέν» του Μανχάταν.

Οπως προκύπτει από μία σύντομη έρευνα του «Εθνικού Κήρυκα», ο Τύπος συμπεριλαμβανομένης και της εφημερίδας «Νιου Γιορκ Τάιμς», έχει ασχοληθεί πολλές φορές με τον κ. Καλατράβα, ο οποίος παρά τη φήμη του ως αρχιτέκτονας παγκοσμίου βεληνεκούς, έχει προκαλέσει την οργή αρκετών πελατών του, ενώ έχουν γίνει σε βάρος του και πολλές δικαστικές μηνύσεις, έχει καταβάλλει πρόστιμα, και ομολογείται ευρέως ότι ποτέ δεν παραμένει στις αρχικές τιμές κόστους, αλλά πολλές φορές τις υπερβαίνει ιλιγγιωδώς.
Κι αυτά δεν συμβαίνουν μόνο στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες που δραστηριοποιείται, αλλά και σε έργα που έχει αναλάβει ο κ. Καλατράβα στη γενέτειρά του την Ισπανία.

Συγκεκριμένα, το τεράστιο έργο με τίτλο «City of Arts and Sciences» στη Βαλένθια το οποίο περιλαμβάνει μια αίθουσα υποδοχής, μια γέφυρα, ένα πλανητάριο, μια όπερα, ένα μουσείο επιστημών, ένα στεγασμένο διάδρομο και αρκετά στρέμματα από πισίνες. Αν και ο αρχικός προϋπολογισμός του συνολικού έργου ήταν 300 εκατομμύρια δολάρια, έχει κοστίσει σχεδόν τα τριπλάσια. Πρόκειται ωστόσο για χρήματα που η περιοχή της Βαλένθια δεν είχε ποτέ.
Ο Ιγκνάσιο Μπλάνκο, μέλος του επαρχιακού Κοινοβουλίου, έχει αρχίσει εδώ και καιρό να διοχετεύει στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης πληροφορίες σχετικά με το όλο συγκρότημα, λέγοντας ότι η Βαλένθια χρωστάει σε αυτό 700 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή περί τα 940 εκατομμύρια δολάρια.
Ο Καλατράβα πληρώθηκε περίπου 94 εκατομμύρια ευρώ, ήτοι περί τα 125 εκατομμύρια δολάρια για το έργο του. Πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό, λέει ο Μπλάνκο, όταν η όπερα περιλαμβάνει 150 θέσεις που δεν έχουν καλή θέα και όταν το μουσείο των επιστημών χτίστηκε χωρίς διόδους διαφυγής ή ανελκυστήρες για τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες κινητικότητας;
Πριν δύο εβδομάδες και συγκεκριμένα στις 13 Ιανουαρίου 2014 το περιοδικό «The Architect» επανήλθε στο θέμα της Βαλένθια το οποίο χαρακτήρισε «η τραγωδία της Βαλένθια», σημειώνοντας ότι ομάδα ειδικών συμφώνησε πως τα μωσαϊκά πλακάκια πρέπει να βγουν όλα διότι δεν αντέχουν στους ισχυρούς ανέμους. Το κόστος υπολογίζεται στα 3 εκατομμύρια ευρώ περί τα 4,1 εκατομμύρια δολάρια. Η επιδιόρθωση πρέπει να ολοκληρωθεί πριν το ξεκίνημα της σεζόν της όπερας στο τέλος Φεβρουαρίου. Η Βαλένθια εν τω μεταξύ μηνύει τον κ. Καλατράβα για ελαττωματικό σχεδιασμό.
Μερικά πολύ βασικά και ουσιώδη ερωτηματικά εγείρονται τον τελευταίο καιρό σε ομογενειακούς κύκλους, ακόμα και σε ανθρώπους οι οποίοι βρίσκονται πολύ κοντά στην Αρχιεπισκοπή Αμερικής, αναφορικά με την ανοικοδόμηση του ναού του Αγίου Νικολάου στο «Σημείο Μηδέν» και συγκεκριμένα γύρω από την ανάθεση για την εκπόνηση των σχεδίων στον Ισπανό αρχιτέκτονα Σαντιάγκο Καλατράβα. Το πρώτο ερώτημα είναι ποιος ή ποιοι εκ της Αρχιεπισκοπής και με ποια κριτήρια επέλεξαν τον κ. Καλατράβα κι όχι έναν Ελληνορθόδοξο αρχιτέκτονα από τον χώρο της Ομογένειας; Το δεύτερο ερώτημα είναι, αν γνωρίζουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κ. Καλατράβα αναφορικά με κάποια έργα του, τα οποία ως λέγεται και γράφεται, έχουν αποδειχθεί προβληματικά από δομικής πλευράς. Τρίτον, ότι κατά κανόνα υπερβαίνει και μάλιστα κατά πολύ το τελικό κόστος από τις αρχικές εκτιμήσεις και υποσχέσεις. Τέταρτον, ότι καθυστερεί να παραδώσει τα έργα.

Η άλλη ερώτηση, η οποία είναι εξίσου σοβαρή διότι έχει να κάνει και με το γράψιμο της ιστορίας της Εκκλησίας και Ομογένειας στην Αμερική, είναι σχετικά με τη ναοδομία και την αρχιτεκτονική του ναού του Αγίου Νικολάου, η οποία μάλιστα έχει χαρακτηριστεί βυζαντινόρρυθμη με στοιχεία και απεικονίσεις της Αγιάς Σοφιάς, της Μονής της Χώρας της Κωνσταντινούπολης, αλλά και άλλων αρχιτεκτονημάτων της Ορθόδοξης Εκκλησίας, καθότι το δημοσιευθέν σχέδιο-μακέτα δεν φαίνεται να συγκεντρώνει αυτές τις δομικές αρχιτεκτονικές ιδιότητες και χαρακτηριστικά.
Ο νέος ναός του Αγίου Νικολάου στο Σημείο Μηδέν, ο οποίος αναμένεται να ανοίξει τις πόρτες του στις αρχές του 2016, θα είναι με ενοικιοστάσιο 99 ετών με τη δυνατότητα εξαγοράς του σε κανονική τιμή ανά πάσα στιγμή. Ο ναός θα είναι χωρητικότητας 150 ατόμων..
Ο ναός θα είναι χωρητικότητας 150 ατόμων, θα έχει ύψος 65 ποδιών από τη βάση. Στο πρώτο επίπεδο θα είναι ο ναός, στο δεύτερο το αχρωμάτιστο, θρησκευτικώς, κέντρο περισυλλογής και στο τρίτο το κοινοτικό κέντρο.
Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Καλατράβα είναι ο αρχιτέκτονας ο οποίος σχεδίασε διάφορα έργα στην Αθήνα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, συμπεριλαμβανομένου και του κεντρικού σταδίου με την πολυδιαφημισμένη οροφή Καλατράβα, ενώ έχει αναλάβει τους σταθμούς της PATH στο Νότιο Μανχάταν. Για τα Ολυμπιακά έργα της Αθήνας του 2004 δεν έχει δοθεί ακόμα λεπτομερής απολογισμός κόστους, πέρα από το ότι το κόστος υπερέβη κατά πολύ τους αρχικούς υπολογισμούς.
Η εφημερίδα «Independent», με άρθρο της, το Σάββατο 1η Φεβρουαρίου, αναφέρθηκε εκτενώς στη λεγόμενη Γέφυρα του Συντάγματος που σχεδίασε ο κ. Καλατράβα στο Μεγάλο Κανάλι της Βενετίας. Την ημέρα των εγκαινίων της γέφυρας, τον Σεπτέμβριο του 2008, περιέγραψε τη γέφυρα ως «την ομορφότερή του γέφυρα» και ως μία «πράξη αγάπης για την Βενετία και την ιταλική κουλτούρα γενικώς». Ωστόσο, οι Ιταλοί και οι Βενετοί δεν έδειξαν να είναι ποτέ ευχαριστημένοι για την αισθητική της γέφυρας, την εμφάνισή της, την προσβασιμότητά της σε ανθρώπους με προβλήματα αναπηρίας και όπως ισχυρίζονται δομικές παραλείψεις. Το Δημοτικό Συμβούλιο μηνύει τον κ. Καλατράβα για 463 χιλ. ευρώ που έχουν κοστίσει οι μέχρι τώρα επιδιορθώσεις. Η κίνηση του Δημοτικού Συμβουλίου υπαγορεύθηκε από τον έλεγχο που διενήργησε το δικαστήριο της Ρώμης τον Αύγουστο, ζητώντας αποζημίωση ύψους 3,8 εκατομμυρίων ευρώ που κόστισαν στους φορολογούμενους τα «σοβαρά λάθη» του σχεδιασμού της γέφυρας.
Το περιοδικό «De Zen Magazine» με ημερομηνία 2 Ιανουαρίου 2014 αναφέρεται και πάλι στο έργο City of Arts & Sciences κατηγορώντας τον κ. Καλατράβα για «αφαίμαξη της Βαλένθιας» για υπέρβαση 100 εκατομμυρίων ευρώ, παρά το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός του ήταν τέσσερις φορές πιο πάνω από τον αρχικώς υπολογισθέντα, ανερχόμενος σε πάνω από ένα δισεκατομμύριο ευρώ.
Ο κ. Καλατράβα, σύμφωνα με το ίδιο περιοδικό, αναγκάσθηκε να πληρώσει 3,3 εκατομμύρια ευρώ τον περασμένο Ιούνιο για διακανονισμό για Συνεδριακό Κέντρο που είχε σχεδιάσει στην πόλη Οβιέντο της Βόρειας Ισπανίας και το οποίο υπέστη δομική κατάρρευση.
Επίσης, οι ιδιοκτήτες της οινοποιίας «Ysios» στην Ισπανία έχουν καταθέσει μήνυση εναντίον του κ. Καλατράβα απαιτώντας αποζημίωση ύψους 2 εκατομμυρίων ευρώ για να αναθέσουν σε νέες ομάδες αρχιτεκτόνων και μηχανικών να επισκευάσουν την οροφή η οποία έχει διαρροές υδάτων.
Επιπλέον, η γέφυρα πεζών για το μουσείο Guggenheim στην πόλη Μπιλμπάο έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στην πόλη, η οποία έχει αναγκαστεί να αποζημιώσει δεκάδες πεζούς που γλίστρησαν και έπεσαν στο γυάλινο δάπεδό της όταν ο καιρός είναι βροχερός.
Από την άλλη μεριά, οι θαυμαστές του λένε ότι τα σχέδιά του είναι ιδιαίτερα και κραταιά. Τα παρομοιάζουν με γιγαντιαία γλυπτά, προκειμένου να επαινέσουν την πεισματική αφοσίωσή του στη δημιουργία του σχεδίου. Και επισημαίνουν ότι οι αρχιτέκτονες αυτού του επιπέδου δημιουργούν ακριβά έργα, εν μέρει επειδή τα σχέδιά τους συχνά απαιτούν περίπλοκη κατασκευή.

Πηγή: Εθνικός Κήρυξ