Τι γνωρίζουμε για τη συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανίας για τα ορυκτά

  Πέμπτη, 1 Μαΐου 2025

Το χρονικό, οι προστριβές και οι διαφορετικές προσεγγίσεις μεταξύ των δύο πλευρών – Τι περιλαμβάνεται στον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας και πώς δομείται η συμφωνία που υπεγράφη.

Οι ΗΠΑ και η Ουκρανία υπέγραψαν συμφωνία ευρείας οικονομικής συνεργασίας στο πλαίσιο της οποίας θα δημιουργηθεί ταμείο επενδύσεων στην ανοικοδόμηση της χώρας, που έχει υποστεί πελώριες καταστροφές εξαιτίας του πολέμου που μαίνεται για τρία χρόνια, ενώ θα δοθεί στους Αμερικανούς προνομιακή πρόσβαση στους ουκρανικούς φυσικούς πόρους.

Την εν λόγω συμφωνία προσπαθεί να χαρτογραφήσει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, σε άμεση ανάλυση που δημοσιεύτηκε το πρωί της Πέμπτης.

Πώς φτάσαμε στη συμφωνία

Σε πρώτο στάδιο, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε ζητήσει αποζημίωση για την αμερικανική βοήθεια που δόθηκε στην Ουκρανία υπό την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν μετά την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022.

Συγκεκριμένα, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε ζητήσει αποζημίωση ύψους 500 δισ. δολαρίων – περίπου τέσσερις φορές το ποσό που έχουν καταβάλει οι Ηνωμένες Πολιτείες στην Ουκρανία, το οποίο ανέρχεται στα 120 δισ. δολάρια, σύμφωνα με το Ινστιτούτο του Κιέλου, έναν γερμανικό φορέα οικονομικών ερευνών.

Ο Ζελένσκι απέρριψε την απαίτηση Τραμπ, λέγοντας ότι κάτι τέτοιο θα πρέπει να το αποπληρώνουν «δέκα γενιές» Ουκρανών.

Η Ουκρανία αποδέχτηκε τη συμφωνία για τα ορυκτά ως έναν τρόπο να εξασφαλίσει μακροπρόθεσμες αμερικανικές επενδύσεις, καθώς ο Τραμπ έχει περιορίσει δραστικά τις εγγυήσεις ασφαλείας.

ΗΠΑ – Ουκρανία: Πώς φτάσαμε στην υπογραφή της συμφωνίας για τα ορυκτά

Ο Τραμπ απέφυγε να προσφέρει εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία και απέρριψε τις προσφορές της για ένταξη στο ΝΑΤΟ – αλλά δήλωσε ότι μια αμερικανική παρουσία στη χώρα θα ωφελούσε την Ουκρανία.

Πώς θα λειτουργήσει η συμφωνία

Οι δύο χώρες θα ιδρύσουν ένα κοινό επενδυτικό ταμείο ανασυγκρότησης, με κάθε πλευρά να έχει ίσα δικαιώματα ψήφου.

Τα κέρδη του ταμείου θα επενδύονται αποκλειστικά στην Ουκρανία, η οποία δεν θα κληθεί να αποπληρώσει κάποιο «χρέος» προς τις ΗΠΑ.

Η Ουκρανία θα έχει «πλήρη έλεγχο του υπεδάφους, των υποδομών και των φυσικών πόρων της», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Ουκρανίας.

Η συμφωνία περιλαμβάνει τη χρηματοδότηση αποκλειστικά έργων που αφορούν ορυκτούς πόρους, πετρέλαιο, φυσικό άεριο, καθώς και υποδομές στην Ουκρανία για τα πρώτα 10 χρόνια. Μετά το πέρας αυτού του χρονικού περιθωρίου, «τα κέρδη μπορούν να διανεμηθούν μεταξύ των εταίρων».

Τι περιλαμβάνουν τα ορυκτά της Ουκρανίας

Σύμφωνα με διάφορες εκτιμήσεις, η Ουκρανία κατέχει περίπου το 5% των ορυκτών πόρων και των σπάνιων γαιών του πλανήτη.

Ωστόσο, οι εργασίες για την αξιοποίηση πολλών από αυτούς τους πόρους δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει ενώ ορισμένες περιοχές στις οποίες εντοπίζονται αυτοί οι πόροι, βρίσκονται σε εδάφη που σήμερα ελέγχονται από τις ρωσικές δυνάμεις.

Η Ουκρανία διαθέτει επίσης περίπου το 20% του γραφίτη στον κόσμο, ενός υλικού απαραίτητου για τις ηλεκτρικές μπαταρίες, σύμφωνα με το Γαλλικό Γραφείο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, ενώ επίσης είναι σημαντικός παραγωγός μαγγανίου και τιτανίου.

Η ουκρανική πλευρά υποστηρίζει επίσης ότι διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα λιθίου στην Ευρώπη – το οποίο δεν έχει ακόμη εξορυχθεί.

ΗΠΑ και Ουκρανία υπέγραψαν συμφωνία για τα ορυκτά και τη σύσταση επενδυτικού Ταμείου για την ανοικοδόμηση

Τι σηματοδοτεί η στάση των ΗΠΑ;

Η Ουκρανία δήλωσε ότι οποιαδήποτε συμφωνία θα πρέπει να περιλαμβάνει μακροπρόθεσμες και ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας που θα αποτρέψουν τη Ρωσία να επιτεθεί ξανά.

Παρόλα αυτά σύμφωνα με το κείμενο που δόθηκε στη δημοσιότητα, η μόνη ρήτρα ασφαλείας που αναφέρεται δεν θέτει στις ΗΠΑ καμία σαφή υποχρέωση, ενώ στη συμφωνία δεν γίνεται αναφορά σε εξοπλισμούς.

Αναφέρεται απλώς ότι οι ΗΠΑ «υποστηρίζουν τις προσπάθειες της Ουκρανίας να λάβει τις εγγυήσεις ασφαλείας που είναι απαραίτητες για την οικοδόμηση μιας διαρκούς ειρήνης».

Αξίζει να σημειωθεί πάντως πως στη δήλωση του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών που δόθηκε στη δημοσιότητα, γίνεται λόγος για «πλήρους κλίμακας εισβολή» της Ρωσίας στην Ουκρανία – αποκλίνοντας από τη συνήθη διατύπωση της κυβέρνησης Τραμπ η οποία περιοριζόταν στην επιλογή της φράσης «σύγκρουση για την οποία το Κίεβο φέρει μεγάλο βαθμό ευθύνης».

Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ δήλωσε ότι η συμφωνία αποδεικνύει «ότι οι ΗΠΑ έχουν οικονομικό συμφέρον στην Ουκρανία».

Πηγή: AFP και Guardian, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ