Από τη Μαρία Χρυσικοπούλου και το Θάνο Χουλιάρα
Η εικόνα της ορεινής Λυνίσταινας από την είσοδο της κιόλας σου δημιουργεί ρίγος …δεν είναι λίγο να διαπιστώνεις την ανθρώπινη παρουσία εκεί χιλιετίες πριν με ερειπωμένα κάστρα , αρχαία μεσαιωνικά και βυζαντινά !
Το Λύκαιο όρος απέναντι και οι βραχώδεις βουνοκορφές που το περιβάλουν σε κάνουν να θες να κοιτάς ψηλά, να λούζεσαι το φως του ήλιου και να αφήνεσαι στο χάδι του ψυχρού αέρα που πνέει ανεξαρτήτου εποχής στην περιοχή. Μετά ξεχνιέσαι με την απεραντοσύνη του τοπίου !
Μέσα στο χωριό πλακόστρωτα δρομάκια και πολλές διάσπαρτες πηγές , γάργαρες. Επιβλητικά πλατάνια και εκκλησιές με μοναδική απλότητα και μεγάλη ιστορία συνθέτουν την υπόλοιπη εικόνα που συναντά ένας επισκέπτης στη Λυνίσταινα.
Ο Άγιος Νικόλαος στην πλατεία του χωριού κοσμεί από το 1892 το χωριό τους. Πιο κάτω ο ναός της Αγίας Παρασκευής και το πέτρινο δρομάκι συνεχίζει και φθάνει εως την Παναγίτσα που η χάρη της φυλάει τις αδικοχαμένες ψυχές του εθνικού απελευθερωτικού αγώνα κατά των τούρκων που λεηλάτησαν και έσφαξαν τον πληθυσμό, που αντιστάθηκε υποδειγματικά.
Ακόμη παραπέρα, ένα μεσαιωνικό ερείπιο, υπολείμματα ενός επιβλητικού κάστρου που η άγνοια των τότε χωρικών δεν το διέσωσε κι σας αναγνωρίστηκε μνημείο από το Υπ Πολιτισμού… χρόνια μετά!
Κι ακόμη πιο πέρα τα γραφικά ξωκλήσια του Αη Γιώργη και των Αγίων Αποστόλων (παλιό κοιμητήριο του χωριού) με θέα που σου κόβει την ανάσα και σημασία μοναδική… Και στη μέση των δυο βουνών το Κάστρο της Φιλάνθης, αγωνίστριας της περιοχής που τιμάται από τους συντοπίτες της για τη θυσία της να μην αλλαξοπιστήσει σαν έπεσε το απόρθητο εκείνο φρούριο στα χέρια των Τουρκων… Κρύφτηκε στις υπόγειες στοές και βγήκε στον καταρράκτη της ΝΕΔΑ όπου και πνίγηκε για να… γλιτώσει!
Η σημερινή ονομασία του κάστρου –λογω Φράγκικης προέλευσης- σε Κρεπακορέ, διόλου δεν αρέσει στους κατοίκους που τιμούν την κόρη του Νικολού Καραλή,(Φιλάνθη) ως ηρωίδα τους!
Όλα αυτά, σοκάκια, πλατεία, παραδοσιακός καφενές,επισκευές εκκλησιών και κατασκευή καινούριων-νέο κοιμητήριο και ΙΝ Αγίου Δημητρίου- όπως επίσης και τα πλακόστρωτα δρομάκια , έγιναν με συνδρομές κατοίκων εντος και εκτός χωριού!
Ο σύλλογος τους των απανταχού Λυνιστιάνων με επικεφαλής τον κ Κώστα Σμυρνή,είναι μια σύμπραξη ανθρώπων με μεράκι και έντονη νοσταλγία για την ιδιαίτερη πατρίδα τους. Έφυγαν μικροί ή και μεγάλωσαν αλλού ως απιδιά μεταναστών, αλλά ποτέ δεν εγκαταλείπουν το χωριό τους μεριμνώντας για την κάλυψη των στοιχειωδών αναγκών του.
Μένουν ακόμη η ανακατασκευή του παλιού σχολείου σε παραδοσιακό ξενώνα αφού η περιοχή μπορεί να αποτελέσει τόπο διακοπών περιηγητών αλλά και θρησκευτικού τουρισμού, χωρίς ωστόσο ως σήμερα να διαθέτει καταλύματα.
Ωραίο αλλά άδειο…
Και μέσα σε όλο αυτό το μεγαλείο της φύσης που σε ξεγελά για κάμποση ώρα ..συνειδητοποιείς έντρομος πως άνθρωποι δεν υπάρχουν…Λιγοστοί και εξαιρετικά κουρασμένοι από τις κακουχίες που συναντούν για να κρατήσουν την πατρογονική τους περιουσία. Γεροντάκια ανήμπορα και μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού όσοι ηλικιακά ανήκουν μεταξύ 35 και 45 ετών!
Τραγική διαπίστωση αλλά απόλυτα συμβατή με τον σκληροτράχαλο τρόπο διαβίωσης στο ορεινό αυτό μέρος που παραδόξως τον 18 ο αιώνα αριθμούσε 7000 κατοίκους , με δεκάδες συνοικισμούς ολόγυρα στη σημερινή του θέση και σήμερα, είναι μόλις 60 οι μόνιμοι του κάτοικοι. Οι περισσότεροι μάλιστα πάνω από το μέσο όρο ηλικίας και οι υπόλοιποι απογραφόντες(γύρω στα 45 άτομα ) ζουν έξι μήνες- από την Άνοιξη έως και το Φθινόπωρο -στο χωριό τους και με την έλευση του Χειμώνα , μετακομίζουν σε Ανδρίτσαινα , Φιγαλεια και Ζαχαρω.
Που να ξεχειμωνιάσεις στην Λυνισταινα χωρίς γιατρό , χωρίς συγκοινωνία, χωρίς ρεύμα και τηλέφωνο ακόμη, όταν επικρατεί κακοκαιρία! Πέρυσι ήταν που κόπηκε στα δυο η επαρχιακή οδός προς Επικούρειο Απόλλωνα και ακόμη δεν ρίχτηκε λίγο χαλίκι έστω για την προσωρινή αποκατάσταση της βατότητας! Στο δε αγροτικό οδικό δικτύου; Το απόλυτο χάος. Κτηνοτρόφοι με την ψυχή στο στόμα να ανέβουν απότομες πλαγιές με άγρια πέτρα για να ταΐσουν τα ζωντανά τους , να αρμέξουν και να συλλέξουν το γάλα τους.
Πολλές φορές ούτε και 4Χ4 δεν καταφέρνει να προσπελάσει …Πεσμένοι βράχοι, βάτα και θάμνοι έχουν κάνει κατάληψη στους δρόμους. Μέριμνα από πουθενά και με ένα μηχάνημα για όλο το εύρος του δήμου Ανδρίτσαινας Κρεστένων ,ποιος να προλάβει να πάει πού;
Το καθημερινό τους δράμα
Απομόνωση και δυστυχία, σε ένα μέρος που φημιζόταν κάποτε για το ανεβασμένο βιοτικό του επίπεδο, για την υψηλή μόρφωση των κατοίκων του και την πλούσια κτηνοτροφική παραγωγή!
Έβγαλε σπουδαίους ανθρώπους η Λυνίσταινα, ακαδημαϊκούς, λογοτέχνες , στρατιωτικούς, εισαγγελείς… μα και απλούς καλοσυνάτους ανθρώπους χαμηλότερης μεν μόρφωσης αλλά φιλόξενους και ζεστούς πρόθυμους να βοηθήσουν τον γείτονα τους, τον συντοπίτη τους ακόμη και ένα ξένο περαστικό! Κι εκεί κρύβεται το μεγαλείο της ψυχής!
Η εικόνα του χθες όμως δεν μπορεί να καλύψει τις τεράστιες σημερινές ελλείψεις του χωριού, σήμερα. Ακόμη και οι όχθοι είναι είδος πολυτελείας για τους κατοίκους που μέσα στη βαρυχειμωνιά με θερμοκρασίες που πέφτουν κατά πολύ του μηδενός, με σφοδρές βροχοπτώσεις και καθόλου τηλεπικοινωνιακό δίκτυο, δεν έχουν ούτε δρόμους να διαβούν αφού μετατρέπονται σε παγοδρόμια και για τόσο ηλικιωμένα άτομα ακόμη και ένα παραπάτημα μπορεί να αποβεί μοιραίο!
Δεν έχουν κλίση οι δρόμοι που μετατρέπονται σε καταρράκτες από τα γύρω βουνά έως τον οικισμό, με αποτέλεσμα να μένουν τα νερά στο κέντρο του χωριού και να παγώνουν κάνοντας τη ζωή όλων οδυνηρή!
Θέλουν έναν γιατρό και τελικώς αν μεταβούν στο πλησιέστερο Κ.Υ. Ανδρίτσαινας, στα 10 χλμ, το πιθανότερο είναι ρισκάρουν ακόμη περισσότερο τη ζωή τους αφού οι δύο γιατροί του, εναλλάσσονται σε βάρδιες με το υπόλοιπο προσωπικό στο ΓΝ Πύργου και συχνά οι κάτοικοι της Λυνίσταινας δεν βρίσκουν ούτε καν ανοιχτό το Κ.Υ.!
«Ούτε οξυγόνο δεν έχουν και όταν πήγα προ ημερών με δύσπνοια και υψηλή πίεση , αντί οξυγόνου , μου είπαν να πάω στον Πύργο ή στην Κυπαρισσία. Πύργο δεν πάω έτσι και αλλιώς ,αλλά και η Κυπαρισσία δεν είναι κοντά. Με πήγε ένας συγχωριανός μου που τον ξυπνήσαμε να με εξυπηρετήσει. Αυτή είναι η ζωή μας εδώ πάμε σα το σκυλί στ' αμπέλι!»μας είπε η κα. Κωνσταντίνα Παναγούλια, που ζει μόνη της στα 91 της χρόνια με μοναδική της συντροφιά τις καλές της γειτόνισσες!
Τα ατυχήματα μέσα στα κτήματα και τα μαντριά δεν λείπουν σχεδόν μέρα παρά μέρα, λένε οι κτηνοτρόφοι της περιοχής.
«Τον Αύγουστο δάγκωσε φίδι έναν νεαρό χωριανό μας και μεταφέρθηκε με ΙΧ στο Κ.Υ. Ανδρίτσαινας. Εκεί δεν υπήρχε κανείς παρά ένας ειδικευόμενος που του χορήγησε προληπτικά κορτιζονούχα ένεση για να μεταφερθεί όσο ασφαλεστέρα γίνεται ο άνθρωπος στον Πυργο…75 χλμ δηλαδή μακριά από το σημείο που τον τσίμπησε το φίδι. Πάλι καλά που είχαν έστω και κορτιζόνη γιατί δεν θα χε φθάσει ζωντανός στο ΓΝΝ Πύργου!» μας είπε ο κ. Ιωάννης Παναγούλιας.
Τα τέσσερα τώρα παιδάκια που ζουν στο χωριό μεταφέρονται για το σχολείο τους με ταξί στη Νέα Φιγαλεία (στα οχτώ χλμ) ενώ κι αυτό δεν ήταν διασφαλισμένο από την αρχή της σχολικής τους χρονιάς. Μέχρι να γίνει η σύμβαση με το ΚΤΕΛ, οι γονείς πλήρωναν τον ταξιτζή γιατί ντρέπονταν να έρχεται απλήρωτος ξοδεύοντας βενζίνη να τους μεταφέρει τα παιδιά τους… Υπάρχει, βλέπετε, ακόμη σε κάποιους το φιλότιμο!
Το χειρότερο είναι πως ακόμη και για φορολογική ενημερότητα ή ένα λογαριασμό που έληξε και πρέπει να διακανονιστεί οι Λυνιστιάνοι, πρέπει να κάνουν πενήντα χλμ έως τη Ζαχαρω και την Κρέστενα και εάν βρουν στη θέση την αρμόδια κάθε φορά υπηρεσία, αλλιώς 75 χλμ έως τον Πύργο! Πώς θα μετακινηθούν; Με ταξί έως την έδρα του δήμου τους και με την υπεραστική συγκοινωνία αμέσως μετά!
Με λίστα από κάθε συγχωριανό του φεύγει καθημερινά για το ΑΤ Ανδρίτσαινας όπου υπηρετεί ο πρόεδρος του Τ.Σ. Λυνίσταινας για να τους φέρει φάρμακα και είδη διατροφής από την αγορά της…! Και εξίσου μεγάλη είναι και η εξυπηρέτηση με ανάλογες πρωτοβουλίες που παίρνουν οι υπάλληλοι του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι» που κάθε Τρίτη επισκέπτονται το χωριό και τους υπερήλικες κατοίκους του.
Συνθήκες απαράδεκτες για την εποχή μας που με ένα κλικ στη συσκευή του κινητού τηλεφώνου σου συνδέεσαι με την άλλη άκρη του κόσμου ανέξοδα και πανεύκολα!
Και μια και αναφερθήκαμε στα τηλεπικοινωνίες… ούτε λόγος για ασύρματο δίκτυο στην περιοχή… Μέχρι και ο ΟΤΕ σε σχετικό τους αίτημα του απάντησε –κατά ομολογία κατοίκων της Λυνίσταινας- εκεί πάνω δεν μπορεί να εγκατασταθεί δίκτυο ασύρματης τηλεφωνίας και ίντερνετ.
Αλλά τα πάγια πληρώνονται κανονικότατα στους λογαριασμούς στον Οργανισμό Τηλεπικοινωνιών Ελλάδας από τους ακρίτες μας…!
Αναβιώνουν έθιμα
Μια ευκαιρία κανείς να εκδράμει στη Λυνίσταινα θα έχει ανήμερα του εορτασμού του Αγίου Γεωργίου όπου στον ομώνυμο ναό στήνονται σούβλες με αρνιά και προσφέρεται καλό ντόπιο κρασί με τη συνοδεία λαϊκών συγκροτημάτων. Γλεντούν το αντάμωμα του χωριού αφού μετά το Πάσχα οι ξενιτεμένοι κτηνοτρόφοι συνήθιζαν να επαναπατρίζονται.
Στις 30 Ιουνίου, ανήμερα της εορτής των Αγίων Αποστόλων το επίσης ομώνυμο εκκλησάκι τους γιορτάζει και υποδέχεται πλήθος πιστών από όλη την επαρχία Ολυμπίας. Από εκείνη τη μέρα και μετά το χωριό δέχεται ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό ετεροδημοτών και αποδήμων.
Η επόμενη γιορτή τους είναι τέλη Οκτωβρίου οπότε τιμούν την Αγρότισσα Μάνα που ως γνωστόν στην ορεινή Ηλεία είναι ηρωική φυσιογνωμία μπροστά σε όσα τράβηξε και ακόμη τραβούν παραδοσιακές γυναίκες των οικισμών αυτών!
Φέτος μάλιστα στα τέλη Ιουλίου αναμένεται η αναβίωση ενός εθίμου που διεκόπη προ 4ετίας στο χωριό και στόχος είναι να ζωντανέψει πάλι με τη συμμετοχή όλων μικρών και μεγάλων. Αφορά στο παραδοσιακό αλώνισμα.
Και λίγο μετά το κλασικό αντάμωμα του Καλοκαιριού με την γιορτή του Δεκαπενταύγουστου στο εκκλησάκι της Παναγιάς και το παραδοσιακό γλέντι που ακολουθεί!
Πρόκειται να συλλέξουν και κειμήλια από κάθε οικογένεια της Λυνίσταινας με στόχο στο παλιό σχολείο να στεγαστεί και Λαογραφικό Μουσείο αφού η περιοχή τους αποτελεί ιστορικό πλούτο της χώρας μας.
Πηγή: ΠΑΤΡΙΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου